Дополнения от 01.06.2024 к практике в Комитетах ООН
Дело "В.П. против республики Беларусь". Мнения Комитета по ликвидации дискриминации в отношении женщин от 28 июня 2021 года Сообщение N 131/2018.
В 2018 году автору сообщения была оказана помощь в подготовке жалобы. Впоследствии жалоба была коммуницирована Республике Беларусь.
Как усматривалось из текста Мнений, автор утверждала, что отклонение ее заявления о назначении пенсии по старости нарушает положения статьи 11 (пункт 1 "e") Конвенции, поскольку влечет за собой косвенную дискриминацию в отношении женщин, так как у женщин чаще возникают перерывы в работе из-за того, что именно они обычно ухаживают за детьми и людьми с инвалидностью и, следовательно, не могут получить требуемый законом страховой стаж. Автор уточнила - согласно информации, полученной от представителей Министерства труда и социальной защиты Республики Беларусь, в 2015 году женщины составляли 99 процентов лиц, осуществляющих уход за детьми в возрасте до 3 лет. Она утверждала, что, хотя положениями внутреннего законодательства установлены равные требования для мужчин и женщин, женщины поставлены в менее благоприятные условия. Женщинам гораздо труднее получить требуемый страховой стаж, особенно в условиях, когда деятельность по уходу, хотя и признанная на государственном уровне социально значимой, не засчитывается в него (пункт 3.1 Мнений).
Правовые позиции Комитета: Конвенция о ликвидации всех форм дискриминации в отношении женщин запрещает любое различие, исключение или ограничение по признаку пола, которое направлено на ослабление или сводит на нет признание, пользование или осуществление женщинами, независимо от их семейного положения, на основе равноправия мужчин и женщин, прав человека и основных свобод в политической, экономической, социальной, культурной и гражданской или любой другой области. Косвенная дискриминация связана с наличием законов, политики или практики, которые на первый взгляд кажутся нейтральными, но имеют несоразмерно серьезные последствия для осуществления закрепленных в Конвенции прав, о чем свидетельствуют запрещенные основания для дискриминации (пункт 7.4 Соображений).
Комитет отмечает, что право на социальное обеспечение имеет решающее значение для обеспечения человеческого достоинства. Осуществление права на социальное обеспечение имеет значительные финансовые последствия для государств, однако последние должны обеспечивать осуществление этого права хотя бы на минимально необходимом уровне. В частности, они должны обеспечивать доступ к программам социального обеспечения, которые гарантируют минимально необходимый уровень пособий без какой-либо дискриминации. Государства должны предоставлять не требующие предварительных взносов пособия, социальные услуги и другую помощь всем пожилым лицам, которые по достижении пенсионного возраста, установленного национальными законами, не успели внести все полагающиеся взносы в пенсионный фонд или по каким-либо иным причинам не пользуются правом на получение пенсии по социальному страхованию или других льгот социального обеспечения или социальной помощи и не имеют других источников дохода. При разработке программ, не требующих предварительной уплаты взносов, должен также приниматься во внимание тот факт, что женщины с большей долей вероятности, чем мужчины, оказываются в состоянии нищеты, зачастую вынуждены в одиночку ухаживать за ребенком и что чаще всего именно они не получают выплат по линии накопительных пенсий (пункт 7.5 Соображений) (См.: дело "Чобану против Республики Молдова" (CEDAW/C/74/D/104/2016), пункт 7.6.).
Комитет отмечает, что государства-участники обладают значительной свободой усмотрения при принятии мер, которые они считают необходимыми для обеспечения того, чтобы каждый человек мог осуществлять право на социальное обеспечение, в целях, в частности, обеспечения того, чтобы пенсионные системы были эффективными, надежными и доступными для всех. Поэтому государства могут устанавливать требования или условия, которым должны удовлетворять заявители, чтобы иметь право на участие в программах социального обеспечения или получать пенсию или другие пособия, но эти условия должны быть разумными, пропорциональными и транспарентными. В целом надлежащую информацию об этих условиях необходимо своевременно доводить до сведения общественности, с тем чтобы обеспечить предсказуемость доступа к пенсиям по выходу в отставку, особенно в тех случаях, когда меры, принимаемые государствами-участниками, носят регрессивный характер и не предусматривают каких-либо переходных мер для компенсации их негативных последствий (пункт 7.6 Соображений).
Комитет считает: государства должны пересмотреть ограничения на доступ к программам социального обеспечения, чтобы убедиться, что они не допускают дискриминации в отношении женщин ни в законодательстве, ни на практике. В частности, государства должны учитывать тот факт, что из-за сохранения стереотипов и других структурных причин женщины тратят гораздо больше времени, чем мужчины, на выполнение неоплачиваемой работы, в том числе на уход за детьми с инвалидностью и без инвалидности. Государствам следует принять меры для устранения факторов, мешающих женщинам делать равные взносы в программы социального обеспечения, в рамках которых выплаты увязываются со взносами, или принимать во внимание такие факторы при разработке формул начисления пенсии, например, обеспечить учет времени, затраченного на уход за детьми, включая как детей с инвалидностью, так и детей без инвалидности, а также за взрослыми иждивенцами, особенно женщинами (пункт 7.7 Соображений).
Комитет считает, что если в сообщении представлена соответствующая информация, указывающая prima facie на существование законодательного положения, которое, хотя и сформулировано нейтрально, де-факто может затрагивать гораздо более значительную процентную долю женщин, чем мужчин, то государство-участник должно доказать, что такая ситуация не составляет косвенную дискриминацию по признаку пола (пункт 7.10 Соображений).
Оценка Комитетом фактических обстоятельств дела: было отмечено, что автор достигла пенсионного возраста, но не могла претендовать на пенсию по старости в соответствии с новыми требованиями, поскольку у нее не было необходимого страхового стажа (пункт 7.8 Соображений).
Комитет подчеркнул, что государство-участник ввело как накопительную, так и ненакопительную пенсионные схемы. Из них последняя обусловлена исключительно возрастом, в то время как для участия в первой требуется также в течение определенного времени делать отчисления в фонд пенсионного страхования. Комитет отметил: продолжительность времени, в течение которого требовалось делать такие отчисления, одинакова для мужчин и женщин. Согласно внутреннему законодательству, периоды ухода за детьми и людьми с инвалидностью, периоды получения образования и прохождения военной службы не засчитываются в страховой стаж. В этой связи Комитет напомнил о доводе автора о том, что исключение деятельности по уходу из страхового стажа составляет дискриминацию в отношении женщин, поскольку они чаще осуществляют такую деятельность в силу воздействия культурных стереотипов, влияющих на распределение семейных ролей между представителями разных полов (пункт 7.9 Соображений).
Комитет принял во внимание статистические данные, представленные государством-участником. Эти данные показывали, что средняя продолжительность деятельности, не засчитываемой в страховой стаж, примерно одинакова для мужчин и женщин (в период 2012 - 2017 годов - 4,3 года и, соответственно, 4,5 года). Кроме того, в 2017 году подавляющее большинство женщин пенсионного возраста получали пенсию по старости (96,7 процента, тогда как для мужчин этот показатель составлял 89,4 процента). Доля женщин пенсионного возраста, которым было отказано в назначении пенсии по старости, была в целом очень мала и лишь незначительно превосходила соответствующую долю мужчин. Автор сообщения не оспаривала достоверность статистических данных, представленных государством-участником. Кроме того, Комитет отметил, что государство-участник ввело ряд особых пенсионных режимов с менее строгими требованиями к продолжительности страхового стажа, в частности для матерей нескольких детей и для матерей детей с инвалидностью. Комитет признал эту попытку защитить наиболее уязвимые группы населения от негативного воздействия повышения требований к страховому стажу. С учетом вышесказанного нельзя было утверждать, что законодательная основа сама по себе создает дискриминационную среду, более обременительную для женщин. Комитету оставалось рассмотреть вопрос о том, соответствовало ли применение пенсионных норм в случае автора сообщения требованиям Конвенции (пункт 7.11 Соображений).
Комитет сразу отметил - на момент достижения автором пенсионного возраста ее страховой стаж составлял всего 12 лет, 10 месяцев и 24 дня. В период 1998 - 2009 годов автор ухаживала за своими детьми, пока ее младшему сыну не исполнилось 14 лет. Комитет принял к сведению довод автора о том, что ей пришлось продлить отпуск по беременности и родам сверх положенных по закону трех лет, потому что ее сын часто болел. Однако автор не уточнила характер заболеваний сына, которые вынуждали ее воздерживаться от поиска оплачиваемой работы в течение столь длительного времени. Более того, хотя автор, отметив, что после 2009 года она не смогла найти работу, не объяснила, почему она обратилась за помощью в трудоустройстве только в 2016 году и почему, получив такую помощь в июне 2016 года, она отказалась от нее спустя несколько месяцев, 25 октября 2016 года. Она также не сообщила о том, пыталась ли она оспорить в суде отказы частных работодателей принять ее на работу (пункт 7.12 Соображений).
Хотя изменения в пенсионном законодательстве, безусловно, повлияли на личную ситуацию автора, нельзя заключить, по мнению Комитета, что автор не смогла удовлетворить требованиям ни одной из существующих накопительных пенсионных схем исключительно по вине государства-участника. Автор не представила достаточного обоснования того, что ей было отказано в назначении пенсии по старости по той причине, что внутренняя законодательная основа и практика непропорционально неблагоприятны для женщин.
Выводы Комитета: внесение изменений во внутреннюю законодательную базу и требования для назначения пенсии по старости, а также последствия внесения этих изменений для автора не составили нарушения положений статьи 2 (пункты "b" - "d" и "f") или статьи 11 (пункт 1 "e"), рассматриваемой в совокупности со статьей 1 Конвенции о ликвидации всех форм дискриминации в отношении женщин.
Источник публикации: https://espchhelp.ru/koon/blog-koon/4601-28-iyunya-2021-goda-vyigrano-delo-v-komitete-oon-po-likvidatsii-diskriminatsii-v-otnoshenii-zhenshchin .
The case of V.P. v. the Republic of Belarus. Opinions of the Committee on the Elimination of Discrimination against Women dated June 28, 2021 Communication No. 131/2018.
In 2018, the author of the communication was assisted in preparing a complaint. Subsequently, the complaint was communicated to the Republic of Belarus.
As seen from the text of the Opinions, the author claimed that the rejection of her application for an old-age pension violated the provisions of article 11 (paragraph 1 "e") The Convention, since it entails indirect discrimination against women, since women are more likely to have breaks from work due to the fact that they are the ones who usually take care of children and people with disabilities and, therefore, cannot obtain the insurance experience required by law. The author clarified that according to information received from representatives of the Ministry of Labor and Social Protection of the Republic of Belarus, in 2015, women accounted for 99 percent of those caring for children under the age of 3. She argued that although domestic legislation established equal requirements for men and women, women were placed in less favourable conditions. It is much more difficult for women to obtain the required insurance experience, especially in conditions where care activities, although recognized at the state level as socially significant, are not included in it (paragraph 3.1 of the Opinions).
The Committee's legal position: The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women prohibits any distinction, exclusion or restriction based on gender that is aimed at weakening or nullifying the recognition, enjoyment or exercise by women, regardless of their marital status, on the basis of equality of men and women, human rights and fundamental freedoms in political, economic, social, cultural and civil or any other field. Indirect discrimination is related to the existence of laws, policies or practices that at first glance seem neutral, but have disproportionately serious consequences for the enjoyment of the rights enshrined in the Convention, as evidenced by the prohibited grounds for discrimination (paragraph 7.4 of the Considerations).
The Committee notes that the right to social security is crucial for ensuring human dignity. The exercise of the right to social security has significant financial implications for States, but the latter must ensure that this right is exercised at least at the minimum necessary level. In particular, they must ensure access to social security programs that guarantee the minimum required level of benefits without discrimination. States should provide non-contributory benefits, social services and other assistance to all elderly persons who, upon reaching the retirement age established by national laws, have not had time to make all their contributions to the pension fund or for any other reason do not enjoy the right to receive a social insurance pension or other social security or social security benefits They do not have any other sources of income. When designing programmes that do not require pre-payment of contributions, account should also be taken of the fact that women are more likely than men to be in poverty, often forced to care for a child alone, and that they are most often the ones who do not receive payments from funded pensions (paragraph 7.5 of the Considerations) (See.: The case of Ciobanu v. the Republic of Moldova (CEDAW/C/74/D/104/2016), paragraph 7.6.).
The Committee notes that States parties have considerable discretion in taking measures that they deem necessary to ensure that everyone can exercise the right to social security, in particular to ensure that pension systems are effective, reliable and accessible to all. Therefore, States may set requirements or conditions that applicants must meet in order to be eligible to participate in social security programs or receive a pension or other benefits, but these conditions must be reasonable, proportionate and transparent. In general, adequate information on these conditions should be made available to the public in a timely manner in order to ensure predictable access to retirement pensions, especially in cases where measures taken by participating States are regressive and do not provide for any transitional measures to compensate for their negative consequences (paragraph 7.6 of the Considerations).
The Committee believes that States should review restrictions on access to social security programmes to ensure that they do not discriminate against women either in law or in practice. In particular, States should take into account the fact that, due to the persistence of stereotypes and other structural reasons, women spend much more time than men doing unpaid work, including caring for children with and without disabilities. States should take measures to eliminate factors that prevent women from making equal contributions to social security schemes in which payments are linked to contributions, or take such factors into account when developing pension formulas, for example, to ensure that time spent caring for children, including both children with disabilities and children without disabilities, is taken into account disability, as well as adult dependents, especially women (paragraph 7.7 of the Considerations).
The Committee considers that if the communication contains relevant information indicating, prima facie, the existence of a legislative provision that, although formulated neutrally, may de facto affect a much higher percentage of women than men, then the State party must prove that such a situation does not constitute indirect discrimination on the basis of sex (para. 7.10 Considerations).
The Committee's assessment of the factual circumstances of the case: it was noted that the author had reached retirement age, but could not claim an old-age pension in accordance with the new requirements, since she did not have the necessary insurance experience (paragraph 7.8 of the Considerations).
The Committee stressed that the State party had introduced both funded and non-funded pension schemes. Of these, the latter is due solely to age, while participation in the former also requires making contributions to the pension insurance fund for a certain period of time. The Committee noted that the length of time during which such deductions were required was the same for men and women. According to domestic legislation, periods of care for children and people with disabilities, periods of education and military service are not counted in the insurance record. In this regard, the Committee recalled the author's argument that the exclusion of caregiving activities from the insurance record constitutes discrimination against women, since they more often carry out such activities due to the influence of cultural stereotypes affecting the distribution of family roles between representatives of different sexes (paragraph 7.9 of the Considerations).
The Committee has taken into account the statistical data provided by the State party. These data showed that the average duration of activity that is not counted in the insurance record is approximately the same for men and women (in the period 2012-2017 - 4.3 years and, respectively, 4.5 years). In addition, in 2017, the vast majority of women of retirement age received an old-age pension (96.7%, while for men this figure was 89.4%). The proportion of women of retirement age who were denied an old-age pension was generally very small and only slightly exceeded the corresponding proportion of men. The author of the communication did not dispute the reliability of the statistical data provided by the State party. In addition, the Committee noted that the State party has introduced a number of special pension regimes with less stringent requirements for the length of insurance experience, in particular for mothers of several children and for mothers of children with disabilities. The Committee recognized this attempt to protect the most vulnerable groups of the population from the negative impact of increased requirements for insurance experience. In view of the above, it could not be argued that the legislative framework itself creates a discriminatory environment that is more burdensome for women. It remained for the Committee to consider whether the application of pension standards in the case of the author of the communication was in accordance with the requirements of the Convention (paragraph 7.11 of the Views).
The Committee immediately noted that at the time the author reached retirement age, her insurance record was only 12 years, 10 months and 24 days. Between 1998 and 2009, the author took care of her children until her youngest son turned 14. The Committee took note of the author's argument that she had to extend her maternity leave beyond the statutory three years because her son was often ill. However, the author did not specify the nature of her son's illnesses, which forced her to refrain from seeking paid work for such a long time. Moreover, although the author, noting that she could not find a job after 2009, did not explain why she applied for employment assistance only in 2016 and why, having received such assistance in June 2016, she refused it a few months later, on October 25, 2016. She also did not indicate whether she had tried to challenge in court the refusals of private employers to hire her (paragraph 7.12 of the Considerations).
Although the changes in pension legislation certainly affected the author's personal situation, it cannot be concluded, in the Committee's opinion, that the author was unable to meet the requirements of any of the existing funded pension schemes solely through the fault of the State party. The author did not provide sufficient justification for the fact that she was denied an old-age pension on the grounds that the domestic legislative framework and practice are disproportionately unfavorable for women.
The Committee's conclusions: the introduction of changes to the domestic legislative framework and requirements for the appointment of an old-age pension, as well as the consequences of these changes for the author, did not constitute a violation of the provisions of article 2 (paragraphs "b" - "d" and "f") or article 11 (paragraph 1 "e"), considered in conjunction with Article 1 of the Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women.
Source of the publication: https://espchhelp.ru/koon/blog-koon/4602-on-june-28-2021-the-case-was-won-in-the-un-committee-on-the-elimination-of-discrimination-against-women .
诉白俄罗斯共和国案。 2021年6月28日消除对妇女歧视委员会的意见第131/2018号来文。
2018年,来文提交人得到了协助准备投诉。 随后,该申诉转达白俄罗斯共和国。
从意见案文可以看出,提交人声称,拒绝她的老年养恤金申请违反了《公约》第11条(第1款"e")的规定,因为这意味着对妇女的间接歧视,因为妇女更有可能因通常照顾儿童和残疾人而中断工作,因此无法获得法律规定的保险经验。 提交人澄清说,根据从白俄罗斯共和国劳动和社会保护部代表那里收到的信息,2015年,在照顾3岁以下儿童的人中,妇女占99%。 她辩称,虽然国内立法规定了男女平等的要求,但妇女的条件却不那么有利。 妇女要获得所需的保险经验要困难得多,特别是在国家一级虽然承认保健活动具有社会意义,但不包括在内的情况下(意见第3.1段)。
委员会的法律立场:《消除对妇女一切形式歧视公约》禁止任何基于性别的区别、排斥或限制,其目的是削弱或否定妇女在政治、经济、社会、文化和公民或任何其他领域的男女平等、人权和基本自由的基础上,不论其婚姻状况如何,承认、享有或行使这些权利。 间接歧视与法律、政策或做法的存在有关,这些法律、政策或做法乍看起来似乎是中立的,但对享受《公约》所载的权利产生了不成比例的严重后果,禁止的歧视理由就是明证(《考虑》第7.4段)。
委员会注意到,社会保障权对确保人的尊严至关重要。 行使社会保障权对各国有重大的财政影响,但国家必须确保这项权利至少在最低必要水平上得到行使。 特别是,他们必须确保获得社会保障计划,保证不受歧视的最低福利水平。 各国应向所有老年人提供非缴款福利、社会服务和其他援助,这些老年人在达到国家法律规定的退休年龄时,没有时间向养恤基金缴款,或由于任何其他原因,没有享受社会保险养恤金或其他社会保障或社会保障福利的权利,他们没有任何其他收入来源。 在设计不需要预付缴款的方案时,还应考虑到妇女比男子更容易陷入贫穷,往往被迫独自照顾一个孩子,而且她们往往没有从资助的养恤金中得到付款(考虑因素第7.5段)(见)。:Ciobanu诉摩尔多瓦共和国案(CEDAW/C/74/D/104/2016),第7.6段。).
委员会注意到,缔约国在采取它们认为必要的措施以确保人人都能行使社会保障权方面有相当大的酌处权,特别是确保养恤金制度有效、可靠和人人都能利用。 因此,各州可以设定申请人必须满足的要求或条件,以便有资格参加社会保障计划或获得养老金或其他福利,但这些条件必须合理,相称和透明。 一般而言,应及时向公众提供有关这些条件的充分资料,以确保可预测地获得退休养恤金,特别是在参与国采取的措施是倒退的,没有规定任何过渡措施来弥补其消极后果的情况下(考虑因素第7.6段)。
委员会认为,各国应审查对获得社会保障方案的限制,以确保这些方案在法律或实践中不歧视妇女。 特别是,各国应考虑到这样一个事实,即由于陈规定型观念和其他结构性原因的持续存在,妇女比男子花费更多的时间从事无报酬的工作,包括照顾残疾儿童和无残疾儿童。 各国应采取措施,消除妨碍妇女对与缴款挂钩的社会保障计划平等缴款的因素,或在制定养恤金公式时考虑到这些因素,例如,确保照顾儿童,包括残疾儿童和无残疾儿童的时间考虑到残疾,以及成年受扶养人,特别是妇女(考虑因素第7.7段)。
委员会认为,如果来文所载有关资料初步表明,存在一项立法规定,虽然措词中性,但事实上可能对妇女的影响比男子高得多,那么缔约国必须证明这种情况不构成基于性别的间接歧视(第2段)。 7.10注意事项)。
委员会对案件事实情况的评估:据指出,提交人已达到退休年龄,但不能按照新的要求要求领取老年养恤金,因为她没有必要的保险经验(考虑因素第7.8段)。
委员会强调,缔约国既采用了供资养恤金计划,也采用了非供资养恤金计划。 其中,后者完全是由于年龄,而参加前者还需要在一定时期内向养恤金保险基金缴款。 委员会注意到,男女需要扣除的时间是相同的。 根据国内立法,照顾儿童和残疾人的时期,教育和服兵役的时期不算在保险记录中。 在这方面,委员会回顾了提交人的论点,即将照料活动排除在保险记录之外构成对妇女的歧视,因为由于文化定型观念的影响,影响了不同性别代表之间的家庭角色分配,她们更经常从事这种活动(《考虑》第7.9段)。
委员会已考虑到缔约国提供的统计数据。 这些数据显示,未计入保险记录的活动的平均持续时间对于男性和女性来说大致相同(在2012-2017年期间-4.3年和分别为4.5年)。 此外,在2017中,绝大多数退休年龄的女性获得了老年养老金(96.7%,而男性这一数字为89.4%)。 退休年龄的妇女被拒绝领取老年养恤金的比例一般很小,只略高于男子的相应比例。 来文提交人对缔约国提供的统计数据的可靠性没有异议。 此外,委员会注意到,缔约国实行了一些特别的养恤金制度,对保险经历年限的要求不那么严格,特别是对几个孩子的母亲和残疾儿童的母亲。 委员会认识到这一努力是为了保护人口中最脆弱的群体免受保险经验需求增加的负面影响。 鉴于上述情况,不能说立法框架本身造成了对妇女更具负担的歧视性环境。 委员会仍需审议对来文提交人适用养恤金标准是否符合《公约》的要求(《意见》第7.11段)。
委员会立即注意到在提交人达到退休年龄时她的保险记录只有12年10个月零24天。 1998年至2009年,提交人一直照顾她的孩子,直到她的小儿子满14岁。 委员会注意到提交人的论点,即她必须将产假延长超过法定三年,因为她的儿子经常生病。 然而,提交人没有具体说明她儿子的疾病的性质,这迫使她在这么长时间内不寻求有报酬的工作。 此外尽管提交人注意到她在2009年后找不到工作但没有解释为何她仅在2016年申请就业援助以及为何在2016年6月获得这种援助几个月后即2016年10月25日 她也没有说明她是否曾试图在法庭上对私人雇主拒绝雇用她提出质疑(考虑因素第7.12段)。
虽然养恤金立法的变化肯定影响了提交人的个人情况,但委员会认为,提交人不能仅仅因为缔约国的过错而满足任何现有供资养恤金计划的要求。 提交人没有为她被拒绝领取老年养恤金提供充分的理由,理由是国内立法框架和做法对妇女特别不利。
委员会的结论:对国内立法框架和任命老年养恤金的要求进行修改,以及这些修改对提交人的后果,并不构成违反与《消除对妇女一切形式歧视公约》第一条一并审议的第2条("b"-"d"和"f"款)或第11条("e"款)的规定。
出版物的来源: https://espchhelp.ru/koon/blog-koon/4603-2021-6-28 .
Справа "В.П. супраць Рэспублікі Беларусь". Меркаванні Камітэта па ліквідацыі дыскрымінацыі ў адносінах да жанчын ад 28 чэрвеня 2021 года Паведамленне N 131/2018.
У 2018 годзе аўтару паведамлення была аказана дапамога ў падрыхтоўцы скаргі. Пасля скарга была камунікаваная Рэспубліцы Беларусь.
Як угледжвалася з тэксту меркаванняў, аўтар сцвярджала, што адхіленне яе заявы аб прызначэнні пенсіі па старасці парушае палажэнні артыкула 11 (пункт 1 "e") Канвенцыі, паколькі цягне за сабой ўскосную дыскрымінацыю ў дачыненні да жанчын, так як у жанчын часцей узнікаюць перапынкі ў працы з-за таго, што менавіта яны звычайна даглядаюць за дзецьмі і людзьмі з інваліднасцю і, такім чынам, не могуць атрымаць патрабаваны законам страхавы стаж. Паводле інфармацыі, атрыманай ад прадстаўнікоў Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь, у 2015 годзе жанчыны складалі 99 працэнтаў асоб, якія ажыццяўляюць догляд за дзецьмі ва ўзросце да 3 гадоў. Яна сцвярджала, што, хоць палажэннямі ўнутранага заканадаўства ўстаноўлены роўныя патрабаванні для мужчын і жанчын, жанчыны пастаўленыя ў менш спрыяльныя ўмовы. Жанчынам значна цяжэй атрымаць патрабаваны страхавы стаж, асабліва ва ўмовах, калі дзейнасць па доглядзе, хоць і прызнаная на дзяржаўным узроўні сацыяльна значнай, не залічваецца ў яго (пункт 3.1 меркаванняў).
Прававыя пазіцыі камітэта: Канвенцыя аб ліквідацыі ўсіх формаў дыскрымінацыі ў адносінах да жанчын забараняе любое адрозненне, выключэнне або абмежаванне па прыкмеце полу, якое накіравана на паслабленне ці зводзіць на нішто прызнанне, карыстанне або ажыццяўленне жанчынамі, незалежна ад іх сямейнага становішча, на аснове раўнапраўя мужчын і жанчын, правоў чалавека і асноўных свабод у палітычнай, эканамічнай, сацыяльнай, культурнай і грамадзянскай або любой іншай вобласці. Ускосная дыскрымінацыя звязана з наяўнасцю законаў, палітыкі ці практыкі, якія на першы погляд здаюцца нейтральнымі, але маюць несуразмерна сур'ёзныя наступствы для ажыццяўлення замацаваных у канвенцыі правоў, пра што сведчаць забароненыя падставы для дыскрымінацыі (пункт 7.4 меркаванняў).
Камітэт адзначае, што права на сацыяльнае забеспячэнне мае вырашальнае значэнне для забеспячэння чалавечай годнасці. Ажыццяўленне права на сацыяльнае забеспячэнне мае значныя фінансавыя наступствы для дзяржаў, аднак апошнія павінны забяспечваць ажыццяўленне гэтага права хоць бы на мінімальна неабходным узроўні. У прыватнасці, яны павінны забяспечваць доступ да праграм сацыяльнага забеспячэння, якія гарантуюць мінімальна неабходны ўзровень дапамог без якой-небудзь дыскрымінацыі. Дзяржавы павінны прадастаўляць не патрабуюць папярэдніх узносаў дапамогі, сацыяльныя паслугі і іншую дапамогу ўсім пажылым асобам, якія па дасягненні пенсійнага ўзросту, устаноўленага нацыянальнымі законамі, не паспелі ўнесці ўсе належныя ўзносы ў Пенсійны фонд або па якіх-небудзь іншых прычынах не карыстаюцца правам на атрыманне пенсіі па сацыяльным страхаванні або іншых ільгот сацыяльнага забеспячэння або сацыяльнай дапамогі і не маюць іншых крыніц даходу. Пры распрацоўцы праграм, якія не патрабуюць папярэдняй выплаты узносаў, павінен таксама прымацца пад увагу той факт, што жанчыны з большай доляй верагоднасці, чым мужчыны, аказваюцца ў стане галечы, часцяком вымушаныя ў адзіночку даглядаць за дзіцем і што часцей за ўсё менавіта яны не атрымліваюць выплат па лініі накапляльных пенсій (пункт 7.5 меркаванняў) (гл.: справа "Чобану супраць Рэспублікі Малдова" (CEDAW/C/74/D/104/2016), пункт 7.6.).
Камітэт адзначае, што дзяржавы-ўдзельніцы валодаюць значнай свабодай меркавання пры прыняцці мер, якія яны лічаць неабходнымі для забеспячэння таго, каб кожны чалавек мог ажыццяўляць права на сацыяльнае забеспячэнне, у мэтах, у прыватнасці, забеспячэння таго, каб пенсійныя сістэмы былі эфектыўнымі, надзейнымі і даступнымі для ўсіх. Такім чынам, дзяржавы могуць усталяваць патрабаванні або ўмовы, якія заяўнікі павінны задавальняць, каб мець права ўдзельнічаць у праграмах сацыяльнага забеспячэння або атрымліваць пенсію або іншыя дапамогі, але гэтыя ўмовы павінны быць разумнымі, прапарцыйнымі і транспарэнтнымі. У цэлым належную інфармацыю аб гэтых умовах неабходна своечасова даводзіць да ведама грамадскасці, з тым каб забяспечыць прадказальнасць доступу да пенсій па выхадзе ў адстаўку, асабліва ў тых выпадках, калі меры, якія прымаюцца дзяржавамі-ўдзельніцамі, носяць рэгрэсіўны характар і не прадугледжваюць якіх-небудзь пераходных мер для кампенсацыі іх негатыўных наступстваў (пункт 7.6 меркаванняў).
Камітэт лічыць: дзяржавы павінны перагледзець абмежаванні на доступ да праграм сацыяльнага забеспячэння, каб пераканацца, што яны не дапускаюць дыскрымінацыі ў адносінах да жанчын ні ў заканадаўстве, ні на практыцы. У прыватнасці, дзяржавы павінны ўлічваць той факт, што з-за захавання стэрэатыпаў і іншых структурных прычын жанчыны марнуюць значна больш часу, чым мужчыны, на выкананне неаплатнай працы, у тым ліку на догляд за дзецьмі з інваліднасцю і без інваліднасці. Дзяржавам варта прыняць меры для ліквідацыі фактараў, якія замінаюць жанчынам рабіць роўныя ўзносы ў праграмы сацыяльнага забеспячэння, у рамках якіх выплаты ўвязваюцца з унёскамі, або прымаць пад увагу такія фактары пры распрацоўцы формул налічэння пенсіі, напрыклад, забяспечыць ўлік часу, выдаткаванага на догляд за дзецьмі, уключаючы як дзяцей з інваліднасцю, так і дзяцей без інваліднасці, а таксама за дарослымі утрыманцамі, асабліва жанчынамі (пункт 7.7 меркаванняў).
Камітэт лічыць, што калі ў паведамленні прадстаўлена адпаведная інфармацыя, якая паказвае prima facie на існаванне заканадаўчага становішча, якое, хоць і сфармулявана нейтральна, дэ-факта можа закранаць значна больш значную працэнтную долю жанчын, чым мужчын, то дзяржава-удзельнік павінна даказаць, што такая сітуацыя не складае ўскосную дыскрымінацыю па прыкмеце полу (пункт 7.10 меркаванняў).
Ацэнка Камітэтам фактычных абставінаў справы: было адзначана, што аўтар дасягнула пенсійнага ўзросту, але не магла прэтэндаваць на пенсію па старасці ў адпаведнасці з новымі патрабаваннямі, паколькі ў яе не было неабходнага страхавога стажу (пункт 7.8 меркаванняў).
Камітэт падкрэсліў, што дзяржава-ўдзельніца ўвяла як назапашвальную, так і ненакопительную пенсійныя схемы. З іх апошняя абумоўлена выключна узростам, у той час як для ўдзелу ў першай патрабуецца таксама на працягу пэўнага часу рабіць адлічэнні ў фонд пенсійнага страхавання. Камітэт адзначыў: працягласць часу, на працягу якога патрабавалася рабіць такія адлічэнні, аднолькавая для мужчын і жанчын. Згодна з унутраным заканадаўствам, перыяды догляду за дзецьмі і людзьмі з інваліднасцю, перыяды атрымання адукацыі і праходжання вайсковай службы не залічваюцца ў страхавы стаж. У сувязі з гэтым камітэт нагадаў аб довадзе аўтара аб тым, што выключэнне дзейнасці па догляду са страхавога стажу складае дыскрымінацыю ў дачыненні да жанчын, паколькі яны часцей ажыццяўляюць такую дзейнасць у сілу ўздзеяння культурных стэрэатыпаў, якія ўплываюць на размеркаванне сямейных роляў паміж прадстаўнікамі розных падлог (пункт 7.9 меркаванняў).
Камітэт прыняў да ўвагі статыстычныя дадзеныя, прадстаўленыя дзяржавай-удзельніцай. Гэтыя дадзеныя паказвалі, што сярэдняя працягласць дзейнасці, якая не залічваецца ў страхавы стаж, прыкладна аднолькавая для мужчын і жанчын (у перыяд 2012 - 2017 гадоў - 4,3 года і, адпаведна, 4,5 года). Акрамя таго, у 2017 годзе пераважная большасць жанчын пенсійнага ўзросту атрымлівалі пенсію па старасці (96,7 працэнта, тады як для мужчын гэты паказчык складаў 89,4 працэнта). Доля жанчын пенсійнага ўзросту, якім было адмоўлена ў прызначэнні пенсіі па старасці, была ў цэлым вельмі малая і толькі нязначна пераўзыходзіла адпаведную долю мужчын. Аўтар паведамлення не аспрэчвала дакладнасць статыстычных дадзеных, прадстаўленых дзяржавай-удзельнікам. Акрамя таго, Камітэт адзначыў, што дзяржава-ўдзельніца ўвяла шэраг асаблівых пенсійных рэжымаў з менш строгімі патрабаваннямі да працягласці страхавога стажу, у прыватнасці для маці некалькіх дзяцей і для маці дзяцей з інваліднасцю. Камітэт прызнаў гэтую спробу абараніць найбольш уразлівыя групы насельніцтва ад негатыўнага ўздзеяння павышэння патрабаванняў да страхавога стажу. З улікам вышэйсказанага нельга было сцвярджаць, што заканадаўчая аснова сама па сабе стварае дыскрымінацыйную сераду, больш цяжкую для жанчын. Камітэту заставалася разгледзець пытанне аб тым, адпавядала ці прымяненне пенсійных нормаў у выпадку аўтара паведамлення патрабаванням Канвенцыі (пункт 7.11 меркаванняў).
Камітэт адразу адзначыў - на момант дасягнення аўтарам пенсійнага ўзросту яе страхавы стаж складаў усяго 12 гадоў, 10 месяцаў і 24 дні. У перыяд 1998 - 2009 гадоў аўтар даглядала за сваімі дзецьмі, пакуль яе малодшаму сыну не споўнілася 14 гадоў. Камітэт прыняў да ведама довад аўтара аб тым, што ёй давялося падоўжыць адпачынак па цяжарнасці і родах звыш належных па законе трох гадоў, таму што яе сын часта хварэў. Аднак аўтар не ўдакладніла характар захворванняў сына, якія змушалі яе ўстрымлівацца ад пошуку аплачванай працы на працягу гэтак доўгага часу. Больш за тое, хоць аўтар, адзначыўшы, што пасля 2009 года яна не змагла знайсці працу, не патлумачыла, чаму яна звярнулася па дапамогу ў працаўладкаванні толькі ў 2016 годзе і чаму, атрымаўшы такую дапамогу ў чэрвені 2016 года, яна адмовілася ад яе праз некалькі месяцаў, 25 кастрычніка 2016 года. Яна таксама не паведаміла пра тое, ці спрабавала яна аспрэчыць у судзе адмовы прыватных працадаўцаў прыняць яе на працу (пункт 7.12 меркаванняў).
Хоць змены ў пенсійным заканадаўстве, безумоўна, паўплывалі на асабістую сітуацыю аўтара, нельга заключыць, на думку Камітэта, што аўтар не змагла задаволіць патрабаванням ні адной з існуючых накапляльных пенсійных схем выключна па віне дзяржавы-ўдзельніка. Аўтар не прадставіла дастатковага абгрунтавання таго, што ёй было адмоўлена ў прызначэнні пенсіі па старасці па той прычыне, што ўнутраная заканадаўчая аснова і практыка непрапарцыйна неспрыяльныя для жанчын.
Высновы камітэта: Унясенне змяненняў ва ўнутраную заканадаўчую базу і патрабаванні для прызначэння пенсіі па старасці, а таксама наступствы ўнясення гэтых змяненняў для аўтара не склалі парушэнні палажэнняў артыкула 2 (пункты "b" - "d" і "f") або артыкула 11 (пункт 1 "e"), разгляданай у сукупнасці з артыкулам 1 Канвенцыі аб ліквідацыі ўсіх формаў дыскрымінацыі ў дачыненні да жанчын.
Крыніца публікацыі: https://espchhelp.ru/koon/blog-koon/4604-28-chervenya-2021-goda-vyjgranaya-sprava-kamitetse-aan-pa-likvidatsyi-dyskryminatsyi-dachynenni-da-zhanchyn .