Дополнения от 04.07.2024 к практике в Европейском суде по правам человека (ЕСПЧ)
Постановление ЕСПЧ от 15 июня 2021 года по делу "Мелике против Турции" (жалоба N 35786/19).
В 2019 году заявительнице была оказана помощь в подготовке жалобы. Впоследствии жалоба была коммуницирована Турции.
По делу обжалуется увольнение заявительницы без права на компенсацию из государственного образовательного учреждения за то, что она использовала кнопку "Мне нравится" в некоторых публикациях на Facebook. По делу было допущено нарушение требований статьи 10 Конвенции.
Деятельность Meta Platforms Inc. по реализации продуктов - социальных сетей Facebook и Instagram на территории РФ запрещена по основаниям осуществления экстремистской деятельности.
ОБСТОЯТЕЛЬСТВА ДЕЛА
Заявительница, которая в период, относившийся к обстоятельствам дела, работала уборщицей в Министерстве национального образования Турции, была уволена без права на компенсацию за то, что она поставила отметку "Мне нравится" под рядом статей, опубликованных третьими лицами на платформе Facebook.
ВОПРОСЫ ПРАВА
По поводу соблюдения статьи 10 Конвенции. Хотя работодателем заявительницы являлся орган государственной власти, заявительница не имела статуса государственного гражданского служащего, а была наемным работником на постоянной основе. В этом качестве она не подпадала под действие специальных норм о государственной гражданской службе, и к ней применялись общие положения трудового права. Так, заявительница была уволена на основании решения дисциплинарной комиссии, созданной в соответствии с нормами о коллективном трудовом договоре, действовавшем в месте ее работы, и заявительница обжаловала свое увольнение во внутригосударственных судах по трудовым спорам.
Заявительница была уволена за использование кнопки "Мне нравится" под рядом статей, опубликованных третьими лицами на платформе Facebook - онлайн социальном интернет-ресурсе. Использование этой кнопки в социальных сетях могло рассматриваться как предоставление людям возможности выразить свой интерес к публикации и одобрить ее и являлось как таковое обычной и популярной формой осуществления права на свободу выражения мнения онлайн.
Суд по трудовым спорам счел, что содержание материалов, которые заявительница отметила как "Мне нравится", не защищалось принципом свободы выражения мнения и могло нарушить мирную и спокойную деятельность места работы заявительницы, а именно школ, принадлежащих Министерству национального образования Турции, так как материалы, связанные с учителями, могли быть расценены ими как оскорбительные и причинить беспокойство родителям и ученикам, а также поскольку некоторые публикации имели политический характер. Суд по трудовым спорам поддержал выводы дисциплинарной комиссии. Впоследствии Конституционный суд Турции отклонил индивидуальную жалобу заявительницы, постановив, что заявительница не доказала в своей жалобе, что ее право на свободу выражения мнения было нарушено вследствие увольнения.
В своих решениях суды Турции, как представляется, не провели достаточно тщательного исследования содержания рассматриваемых публикаций или контекста, в котором они были опубликованы. Содержание статей, о которых шла речь в деле, представляло собой агрессивную политическую критику предположительно репрессивных действий со стороны властей Турции, призывы и побуждения демонстрировать протест против указанных действий, выражения негодования относительно убийства председателя коллегии адвокатов, осуждения предполагаемого жестокого обращения с учениками в контролируемых властями Турции учреждениях и острую реакцию на высказывание известного религиозного деятеля, воспринимаемое как сексистское.
Заявительница не являлась гражданской служащей с особой обязанностью демонстрировать доверие и лояльность по отношению к руководству, а была наемным работником, поэтому к ней были применимы общие нормы трудового права. Обязанность работников в частно-правовых трудовых отношениях проявлять лояльность, сдержанность и осмотрительность по отношению к своему работодателю не является такой же строгой, как обязанность государственных гражданских служащих демонстрировать лояльность и сдержанность.
Суды Турции не рассмотрели потенциальное воздействие мер, принятых в отношении заявительницы, хотя это имело важное значение при оценке возможного влияния онлайн-публикации с целью определения пределов и характера воздействия на аудиторию.
Заявительница не являлась лицом, которое создало и опубликовало обжалуемые статьи в упомянутой социальной сети, ее действия ограничивались использованием кнопки "Мне нравится" под статьями. Факт использования кнопки "Мне нравится" не мог быть признан таким же значимым, как и распространение содержания упомянутых статей в социальных сетях, поскольку использование кнопки "Мне нравится" просто означало выражение симпатии в отношении опубликованной информации, а не активное желание распространять ее. Власти Турции также не утверждали, что статьи, о которых шла речь в деле, были прочитаны большой аудиторией социальной сети. Некоторые из соответствующих статей получили всего около десятка отметок "Мне нравится" и несколько комментариев. Более того, учитывая характер работы заявительницы, то, что она не была известным человеком и имела ограниченный должностной статус на месте своей работы, ее активность на Facebook не могла оказать какого-либо существенного влияния на учеников, их родителей, учителей и иных служащих школ. Власти Турции не указали в своих решениях, имели ли перечисленные группы лиц доступ к аккаунту заявительницы на Facebook или к данным об отметках "Мне нравится", исходя из параметров, соединений и степени популярности профиля заявительницы на Facebook.
В любом случае власти Турции не уточнили в своих решениях, были ли в период между публикацией рассматриваемых статей и началом дисциплинарного разбирательства (который составлял от шести до девяти месяцев в зависимости от публикации) отметки заявительницы "Мне нравится" замечены или обжалованы учениками, их родителями, учителями или иными служащими на месте работы заявительницы и стали ли они поводами для инцидентов такого характера, которые нарушили бы спокойствие и порядок на рабочем месте заявительницы.
Таким образом, дисциплинарная комиссия и суды Турции не приняли во внимание все относящиеся к делу факты в обстоятельствах настоящего дела, когда делали вывод о том, что обжалуемые действия заявительницы нарушили спокойствие и порядок на ее рабочем месте. В частности, власти Турции не попытались оценить потенциальную способность отметок "Мне нравится" вызвать неблагоприятную реакцию на месте работы заявительницы, учитывая содержание материалов, одобрение которым эти отметки выражали, не проанализировали их профессиональный и социальный контекст, а также их пределы действия и последствия. Следовательно, приведенные в настоящем деле причины для увольнения заявительницы не могут рассматриваться как относящиеся к делу и достаточные.
Наконец, дисциплинарная комиссия в своем решении, оставленном судами Турции без изменения, применила максимально допустимое наказание, предусмотренное коллективным трудовым договором, а именно незамедлительное расторжение трудового договора без права на компенсацию. Это, несомненно, являлось чрезвычайно тяжелым наказанием, особенно принимая во внимание трудовой стаж заявительницы и ее возраст.
Соответственно, отсутствовало разумное соотношение пропорциональности между вмешательством в право заявительницы на свободу выражения мнения и преследуемой законной целью.
ПОСТАНОВЛЕНИЕ
По делу было допущено нарушение требований статьи 10 Конвенции (принято единогласно).
КОМПЕНСАЦИЯ
В порядке применения статьи 41 Конвенции. Европейский Суд присудил заявительнице 2 000 евро в качестве компенсации морального вреда, требование о компенсации материального ущерба было отклонено.
Деятельность Meta Platforms Inc. по реализации продуктов - социальных сетей Facebook и Instagram на территории РФ запрещена по основаниям осуществления экстремистской деятельности.
Оригинал статьи: https://espchhelp.ru/blog/4789-melike-protiv-turtsii .
The ECHR ruling of June 15, 2021 in the case of Melike v. Turkey (complaint No. 35786/19).
In 2019, the applicant was assisted in preparing the complaint. Subsequently, the complaint was communicated to Turkey.
The case is appealing against the applicant's dismissal without the right to compensation from a state educational institution for using the "Like" button in some Facebook posts. The case involved a violation of the requirements of article 10 of the Convention.
Instagram Facebook and social media products of Meta Platforms Inc. are prohibited on the territory of the Russian Federation on the grounds of extremist activity.
THE CIRCUMSTANCES OF THE CASE
The applicant, who worked as a cleaner at the Turkish Ministry of National Education during the period related to the circumstances of the case, was dismissed without compensation for putting a "Like" mark under a number of articles published by third parties on the Facebook platform.
LEGAL ISSUES
Regarding compliance with article 10 of the Convention. Although the applicant's employer was a public authority, the applicant did not have the status of a State civil servant, but was an employee on a permanent basis. As such, she was not subject to special rules on public civil service, and the general provisions of labor law applied to her. Thus, the applicant was dismissed on the basis of a decision of the disciplinary commission established in accordance with the norms on the collective labor agreement in force at her place of work, and the applicant appealed her dismissal to the domestic labor courts.
The applicant was fired for using the "Like" button under a number of articles published by third parties on the Facebook platform, an online social Internet resource. Using this button on social media could be seen as giving people the opportunity to express their interest in and approve of a publication and was as such a common and popular form of exercising the right to freedom of expression online.
The Labour Court considered that the content of the materials, which the applicant noted as "I like", was not protected by the principle of freedom of expression and could disrupt the peaceful and peaceful activities of the applicant's place of work, namely schools belonging to the Ministry of National Education of Turkey, as materials related to teachers could be regarded by them as offensive and to cause concern to parents and students, as well as because some publications were of a political nature. The Labor Dispute Court upheld the findings of the disciplinary commission. Subsequently, the Turkish Constitutional Court rejected the applicant's individual complaint, ruling that the applicant had not proved in her complaint that her right to freedom of expression had been violated as a result of her dismissal.
In their decisions, the Turkish courts do not appear to have conducted a sufficiently thorough study of the content of the publications in question or the context in which they were published. The content of the articles discussed in the case represented aggressive political criticism of allegedly repressive actions by the Turkish authorities, calls and inducements to protest against these actions, expressions of indignation about the murder of the chairman of the bar association, condemnation of alleged ill-treatment of students in institutions controlled by the Turkish authorities and an acute reaction to the statement of a well-known religious figure, perceived as sexist.
The applicant was not a civil servant with a special duty to demonstrate trust and loyalty towards management, but was an employee, therefore, general norms of labor law were applicable to her. The obligation of employees in private-law employment relations to show loyalty, restraint and discretion towards their employer is not as strict as the obligation of public civil servants to demonstrate loyalty and restraint.
The Turkish courts did not consider the potential impact of the measures taken against the applicant, although this was important in assessing the possible impact of an online publication in order to determine the limits and nature of the impact on the audience.
The applicant was not the person who created and published the articles under appeal on the aforementioned social network, her actions were limited to using the "Like" button under the articles. The fact of using the "Like" button could not be considered as significant as the dissemination of the content of the mentioned articles on social networks, since using the "Like" button simply meant expressing sympathy for the published information, and not an active desire to distribute it. The Turkish authorities also did not claim that the articles discussed in the case were read by a large audience of the social network. Some of the relevant articles received only about a dozen "Like" marks and a few comments. Moreover, given the nature of the applicant's work, the fact that she was not a well-known person and had a limited official status at her place of work, her Facebook activity could not have any significant impact on students, their parents, teachers and other school employees. Facebook The Turkish authorities did not indicate in their decisions whether the listed groups of persons had access to the applicant's Facebook account or to the data on the "Like" marks, based on the parameters, connections and the degree of popularity of the applicant's Facebook profile.
In any case, the Turkish authorities did not specify in their decisions whether, in the period between the publication of the articles in question and the start of the disciplinary proceedings (which ranged from six to nine months, depending on the publication), the applicant's "I like" marks were noticed or appealed by students, their parents, teachers or other employees at the applicant's place of work and became whether they are grounds for incidents of such a nature that would disrupt the tranquility and order at the applicant's workplace.
Thus, the Disciplinary commission and the Turkish courts did not take into account all the relevant facts in the circumstances of the present case when they concluded that the applicant's contested actions violated the peace and order at her workplace. In particular, the Turkish authorities did not attempt to assess the potential ability of the "I like" marks to cause an adverse reaction at the applicant's place of work, taking into account the content of the materials to which these marks expressed approval, did not analyze their professional and social context, as well as their limits of action and consequences. Consequently, the reasons given in the present case for the applicant's dismissal cannot be considered relevant and sufficient.
Finally, the disciplinary commission, in its decision, which was left unchanged by the Turkish courts, applied the maximum permissible punishment provided for in the collective labor agreement, namely, immediate termination of the employment contract without the right to compensation. This was undoubtedly an extremely severe punishment, especially taking into account the applicant's work experience and her age.
Accordingly, there was no reasonable proportionality between the interference with the applicant's right to freedom of expression and the legitimate aim pursued.
RESOLUTION
The case involved a violation of the requirements of article 10 of the Convention (adopted unanimously).
COMPENSATION
In the application of article 41 of the Convention. The European Court awarded the applicant 2,000 euros in compensation for non-pecuniary damage, the claim for compensation for material damage was rejected.
Instagram Facebook and social media products of Meta Platforms Inc. are prohibited on the territory of the Russian Federation on the grounds of extremist activity.
The original article: https://espchhelp.ru/blog/4790-melike-v-turkey .
Melike-Türkiye davasında 15 Haziran 2021 tarihli AİHM kararı (Şikayet N 35786/19).
2019 yılında şikayetçiye şikayetin hazırlanmasında yardım verildi. Şikayet daha sonra Türkiye'ye komünize edildi.
Davada, başvuranın bazı Facebook gönderilerinde "Beğen" düğmesini kullandığı için bir devlet eğitim kurumundan tazminat alma hakkı olmaksızın görevden alınması temyiz edildi. Davada Sözleşmenin 10. maddesinin gereklerinin ihlali kabul edildi.
Meta Platforms Inc.'in faaliyetleri Facebook ve İnstagram ürünlerinin Rusya Federasyonu topraklarında sosyal ağlarının satışı nedeniyle aşırılık yanlısı faaliyetlerin uygulanması gerekçesiyle yasaklanmıştır.
DAVANIN KOŞULLARI
Davanın şartlarına ilişkin dönemde Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı'nda temizlikçi olarak çalışan başvuran, üçüncü şahısların Facebook platformunda yayınladığı bir dizi makalenin altına "Beğendim" işaretini koyduğu için tazminat hakkı olmaksızın kovuldu.
HUKUK KONULARI
Maddesine uyulmasıyla ilgili olarak. Başvuru sahibinin işvereni kamu otoritesi olmasına rağmen, başvuru sahibinin devlet memuru statüsü yoktu, bunun yerine kalıcı olarak maaşlı bir çalışandı. Bu sıfatla devlet kamu hizmetine ilişkin özel normlara tabi olmamıştır ve iş hukukunun genel hükümleri buna uygulanmıştır. Böylece, başvuran, çalıştığı yerde yürürlükte olan toplu iş sözleşmesi normlarına uygun olarak oluşturulan disiplin komisyonunun kararına dayanarak görevden alınmış ve başvuran, işten çıkarılmasına eyalet içi iş mahkemelerinde itiraz etmiştir.
Başvuru sahibi, çevrimiçi bir sosyal internet kaynağı olan Facebook platformunda üçüncü şahıslar tarafından yayınlanan bir dizi makalenin altındaki "Beğen" düğmesini kullandığı için kovuldu. Bu düğmenin sosyal ağlarda kullanılması, insanlara yayına olan ilgilerini ifade etme ve onaylama fırsatı vermek olarak görülebilir ve bu nedenle çevrimiçi ifade özgürlüğü hakkını kullanmanın yaygın ve popüler bir biçimiydi.
İş mahkemesi, başvuranın "Beğendim" olarak işaretlediği materyallerin içeriğinin ifade özgürlüğü ilkesiyle korunmadığına ve başvuranın işyerinin, yani Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı'na ait okulların barışçıl ve sakin işleyişini bozabileceğine karar vermiştir, çünkü öğretmenlerle ilgili materyaller onlar tarafından rahatsız edici olarak görülmüş, ebeveynleri ve öğrencileri rahatsız etmiş olabilir ve bazı yayınlar siyasi nitelikte olduğu için. İş mahkemesi, disiplin komisyonunun bulgularını onayladı. Daha sonra Türkiye Anayasa Mahkemesi, başvuranın şikayetinde ifade özgürlüğü hakkının görevden alınmasının bir sonucu olarak ihlal edildiğini kanıtlamadığına karar vererek başvuranın bireysel şikayetini reddetmiştir.
Türkiye mahkemeleri kararlarında söz konusu yayınların içeriği veya yayınlandıkları bağlam hakkında yeterince kapsamlı bir araştırma yapmamış gibi görünmektedir. Davada tartışılan makalelerin içeriği, Türk makamlarının baskıcı olduğu iddia edilen eylemlere yönelik saldırgan bir siyasi eleştiri, söz konusu eylemleri protesto etme çağrıları ve teşvikleri, baro başkanının öldürülmesine ilişkin kızgınlık ifadeleri, Türk makamlarının kontrolündeki kurumlarda öğrencilere kötü muamele edildiği iddiasının kınanması ve tanınmış bir dini şahsiyetin cinsiyetçi olarak algılanan ifadesine yönelik şiddetli tepkiydi.
Başvuran, yönetime güven ve sadakat gösterme özel görevi olan bir memur değildi, maaşlı bir çalışandı, bu nedenle genel iş hukuku normları onun için geçerliydi. Çalışanların özel hukuk iş ilişkilerinde işverenlerine karşı sadakat, kısıtlama ve sağduyu gösterme yükümlülüğü, kamu görevlilerinin sadakat ve kısıtlama gösterme yükümlülüğü kadar katı değildir.
Türk mahkemeleri, başvuru sahibine karşı alınan önlemlerin potansiyel etkisini değerlendirmemiş olsa da, bu, izleyici üzerindeki etkinin sınırlarını ve niteliğini belirlemek amacıyla çevrimiçi yayının olası etkisini değerlendirmede önemliydi.
Başvuran, söz konusu sosyal ağda temyiz edilen makaleleri oluşturan ve yayınlayan kişi değildi, eylemleri makalelerin altındaki "Beğen" düğmesinin kullanılmasıyla sınırlıydı. Beğendim düğmesinin kullanılması, söz konusu makalelerin içeriğinin sosyal ağlarda yayılması kadar önemli kabul edilemezdi, çünkü Beğendim düğmesinin kullanılması, yalnızca yayınlanan bilgilere sempati duymak anlamına geliyordu, aktif olarak yayma arzusu değil. Türk makamları da davada tartışılan makalelerin sosyal ağın geniş bir kitlesi tarafından okunduğunu iddia etmediler. İlgili makalelerden bazıları yalnızca yaklaşık bir düzine "Beğendim" işareti ve birkaç yorum aldı. Ayrıca başvuranın çalışmalarının niteliği göz önüne alındığında, tanınmış bir kişi olmaması ve iş yerinde sınırlı iş statüsüne sahip olması, Facebook'taki faaliyetlerinin öğrenciler, ebeveynleri, öğretmenleri ve diğer okul çalışanları üzerinde önemli bir etkisi olamazdı. Facebook profilinin parametrelerine, bağlantılarına ve popülaritesine bağlı olarak, Türk makamları kararlarında listelenen kişi gruplarının başvuranın Facebook hesabına mı yoksa "Beğendim" işaretleriyle ilgili verilere erişip erişmediğini belirtmediler.
Her halükarda, Türk makamları kararlarında, söz konusu makalelerin yayınlanması ile disiplin işlemlerinin başlaması arasında (yayına bağlı olarak altı ila dokuz ay arasında değişen) başvuru sahibinin "Beğendim" işaretlerinin başvuru sahibinin işyerindeki öğrenciler, ebeveynleri, öğretmenleri veya diğer çalışanları tarafından fark edilip edilmediğini veya itiraz edilip edilmediğini belirtmediler. başvuru sahibinin işyerindeki huzur ve düzeni bozacak nitelikteki olaylara neden olup olmadıkları.
Bu nedenle, Türkiye disiplin komisyonu ve mahkemeleri, başvuru sahibinin temyiz edilen eylemlerinin işyerindeki huzur ve düzeni bozduğu sonucuna vardıklarında, bu davanın koşullarında davayla ilgili tüm gerçekleri dikkate almadılar. Özellikle Türk makamları, bu işaretlerin onayladığı materyallerin içeriği göz önüne alındığında, mesleki ve sosyal bağlamlarını, eylem sınırlarını ve sonuçlarını analiz etmedikçe, "Beğendim" işaretlerinin başvuru sahibinin iş yerinde olumsuz tepkilere neden olma potansiyelini değerlendirmeye çalışmadı. Bu nedenle, bu davada başvuranın görevden alınması için verilen nedenler, davayla ilgili ve yeterli olarak değerlendirilemez.
Son olarak, disiplin komisyonu, Türk mahkemeleri tarafından değiştirilmeden bırakılan kararında, toplu iş sözleşmesinde öngörülen izin verilen azami cezayı, yani iş sözleşmesinin tazminat hakkı olmaksızın derhal feshedilmesini uygulamıştır. Bu, şüphesiz, özellikle başvuru sahibinin kıdemi ve yaşı dikkate alındığında, son derece ağır bir cezaydı.
Buna göre, başvuru sahibinin ifade özgürlüğü hakkına müdahale ile takip edilen meşru amaç arasında makul bir orantılılık ilişkisi yoktu.
KARAR
Davada Sözleşmenin 10. maddesinin gereklerinin ihlali kabul edildi (oybirliğiyle kabul edildi).
TAZMİNAT
Sözleşmenin 41. maddesinin uygulanmasına göre. Avrupa Adalet Divanı, başvurana manevi zarar tazminatı olarak 2.000 Euro karar vermiş, maddi hasar tazminatı talebi reddedilmiştir.
Meta Platforms Inc.'in faaliyetleri Facebook ve İnstagram ürünlerinin Rusya Federasyonu topraklarında sosyal ağlarının satışı nedeniyle aşırılık yanlısı faaliyetlerin uygulanması gerekçesiyle yasaklanmıştır.
Makalenin orijinali: https://espchhelp.ru/blog/4791-melike-turkiye .
