Дополнения от 05.07.2024 к практике в Европейском суде по правам человека (ЕСПЧ)
Постановление ЕСПЧ от 15 июня 2021 года по делу "Вардан Мартиросян против Армении" (жалоба N 13610/12).
В 2012 году заявителю была оказана помощь в подготовке жалобы. Впоследствии жалоба была коммуницирована Армении.
По делу обжалуется отсутствие оснований для санкционирования продления срока содержания под стражей в ходе судебного разбирательства и на неопределенный период времени. По делу было допущено нарушение требований пункта 1 статьи 5 Конвенции.
ОБСТОЯТЕЛЬСТВА ДЕЛА
Заявитель был помещен под стражу, и ему было предъявлено обвинение в покушении на контрабанду наркотиков. Содержание заявителя под стражей в рамках избранной меры пресечения продлевалось несколько раз, включая постановления районного суда, вынесенные в октябре и декабре 2011 года. Заявитель безуспешно обжаловал указанные постановления. Он также утверждал, что содержащиеся в указанных постановлениях высказывания относительно виновности заявителя нарушили презумпцию невиновности: этот вопрос был рассмотрен и исправлен апелляционным судом. В марте 2012 года судья районного суда F. вынес постановление о назначении судебного заседания по уголовному делу. Заявитель оставался под стражей в ходе судебного разбирательства, а его ходатайство об освобождении из-под стражи было отклонено в феврале 2013 года. В августе 2013
года районный суд в составе единолично председательствующего судьи F. признал заявителя виновным в предъявленном ему обвинении и приговорил его к лишению свободы.
ВОПРОСЫ ПРАВА
По поводу соблюдения пункта 1 статьи 5 Конвенции. Что касается содержания заявителя под стражей в ходе судебного разбирательства, в постановлении суда от марта 2012 года об этом говорилось одной фразой: избранная в отношении заявителя мера пресечения должна быть оставлена без изменения.
Отсутствие каких-либо оснований в решениях судов о продлении срока содержания лица под стражей на длительный период может не соответствовать принципу защиты от произвола, гарантированному пунктом 1 статьи 5 Конвенции. Европейский Суд уже устанавливал на этом основании нарушение Конвенции при обстоятельствах, аналогичных тем, что были рассмотрены в настоящем деле (см., например, Постановление Европейского Суда по делу "Нахманович против Российской Федерации" (Nakhmanovich v. Russia) (См.: Постановление Европейского Суда по делу "Нахманович против Российской Федерации" (Nakhmanovich v. Russia) от 2 марта 2006 г., жалоба N 55669/00 // Бюллетень Европейского Суда по правам человека. 2006. N 9); Постановление Европейского Суда по делу "Елоев против Украины" (Yeloyev v. Ukraine) (См.: Постановление Европейского Суда по делу "Елоев против Украины" (Yeloyev v. Ukraine) от 6 ноября 2008 г., жалоба N 17283/02); Постановление Европейского Суда по делу "Соловей и Зозуля против Украины" (Solovey and Zozulya v. Ukraine) (.: Постановление Европейского Суда по делу "Соловей и Зозуля против Украины" (Solovey and Zozulya v. Ukraine) от 27 ноября 2008 г., жалобы NN 40774/02 и 4048/03); и Постановление Европейского Суда по делу "Харченко против Украины" (Kharchenko v. Ukraine) (См.: Постановление Европейского Суда по делу "Харченко против Украины" (Kharchenko v. Ukraine) от 10 февраля 2011 г., жалоба N 40107/02)). Как и в упомянутых делах, в настоящем деле районный суд в своем постановлении от марта 2012 года просто оставил без изменения меру пресечения в виде содержания под стражей, примененную к заявителю на досудебном этапе, не приведя каких-либо оснований и не установив конечный срок содержания заявителя под стражей. Эта ситуация оставила заявителя в состоянии неопределенности относительно оснований и продолжительности его содержания под стражей после указанной даты. В судебном постановлении, внесенном позднее, в феврале 2013 года, по ходатайству заявителя об освобождении из-под стражи не содержалось каких-либо особых оснований для содержания заявителя под стражей и, более того, оно было вынесено спустя почти год после постановления от марта 2012 года. Следовательно, нельзя считать, что оно устранило недостатки последнего указанного постановления.
По-видимому, подобная ситуация в рассматриваемое время являлась распространенной практикой, поскольку соответствующие нормы законодательства Армении прямо требовали от судов приводить основания и устанавливать даты продления срока содержания лиц под стражей только на период предварительного расследования, и неясно, применялись ли эти требования на подготовительном этапе судебного разбирательства, как в настоящем деле. При таких обстоятельствах постановление от марта 2012 г. не обеспечивало заявителю надлежащую защиту от произвола, что являлось существенным элементом "законности" содержания под стражей по смыслу пункта 1 статьи 5 Конвенции, поэтому содержание заявителя под стражей с марта 2012 года по август 2013 года не отвечало требованиям пункта 1 статьи 5 Конвенции.
ПОСТАНОВЛЕНИЕ
По делу было допущено нарушение требований пункта 1 статьи 5 Конвенции (принято единогласно).
По поводу соблюдения пункта 5 статьи 5 Конвенции. Ни один из органов власти Армении не установил, прямо или косвенно, нарушение прав заявителя, гарантированных статьей 5 Конвенции. В связи с этим заявитель не имел права требовать компенсацию в соответствии с законодательством Армении. Более того, даже если предположить, что заявитель имел бы такие основания, Европейский Суд уже установил, что законодательство Армении до внесения в него поправок в 2014 году и на момент обжалуемых событий не отвечало требованиям пункта 5 статьи 5 Конвенции ввиду отсутствия возможности требовать компенсацию морального вреда (см. Постановление Европейского Суда по делу "Норик Погосян против Армении" (Norik Poghosyan v. Armenia) (См.: Постановление Европейского Суда по делу "Норик Погосян против Армении" (Norik Poghosyan v. Armenia) от 22 октября 2020 г., жалоба N 63106/12)).
С тех пор в законодательство Армении были внесены изменения, согласно которым моральный вред мог быть потребован в качестве компенсации за нарушения конвенционных прав, включая нарушение права на свободу и личную неприкосновенность. Однако не было продемонстрировано, что заявитель смог бы воспользоваться правом на компенсацию за нарушение статьи 5 Конвенции после вынесения Европейским Судом Постановления по настоящему делу.
ПОСТАНОВЛЕНИЕ
По делу было допущено нарушение требований пункта 5 статьи 5 Конвенции (принято единогласно).
По поводу соблюдения пункта 2 статьи 6 Конвенции. Заявитель утверждал, что постановления районного суда от октября и декабря 2011 года о продлении срока содержания заявителя под стражей нарушили его право на презумпцию невиновности. Районный суд должен был рассмотреть вопрос о том, имелось ли обоснованное подозрение и соответствующие основания, оправдывавшие продление срока содержания заявителя под стражей. При этом суд сослался на характер и общественную опасность деяния, "совершенного" заявителем. Принимая во внимание обжалуемые постановления и контекст их вынесения (хотя формулировки этих постановлений можно считать неудачными), нельзя сказать, что они являлись бы прямым и безусловным объявлением заявителя виновным, прежде чем он был признан таковым согласно закону. Суд не называл заявителя преступником, и фактически все постановления о продлении срока содержания заявителя под стражей содержали сопутствующие высказывания, прямо утверждавшие, что заявитель лишь обвинялся в рассматриваемом преступном деянии. Кроме того, апелляционным судом в эти постановления были внесены изменения.
Относительно постановления районного суда от марта 2012 года о назначении судебного заседания ситуация была иной. Это постановление было вынесено в начале рассмотрения дела заявителя районным судом, который должен был исследовать по существу предъявленное заявителю обвинение и должен был с особой осторожностью выбирать свои формулировки. Однако районный суд указал, что он назначил дело заявителя к рассмотрению, "чтобы привлечь его к уголовной ответственности". Такое прямое и безусловное высказывание, тем более допущенное тем же самым судьей, который в итоге постановил обвинительный приговор по делу заявителя, вполне могло быть расценено как означающее, что районный суд считал вину заявителя установленным фактом и что целью судебного разбирательства было только подтвердить уже предопределенный итог. Хотя районный суд мог просто допустить в этом отношении техническую ошибку, плохо сформулировав свое решение, он ни разу не признал эту ошибку и не попытался ее исправить на каком-либо из этапов рассмотрения дела (см., mutatis mutandis, Постановление Европейского Суда по делу "Грубник против Украины" (Grubnyk v. Ukraine) (См.: Постановление Европейского Суда по делу "Грубник против Украины" (Grubnyk v. Ukraine) от 17 сентября 2020 г., жалоба N 58444/15)). Также исправления, о которых идет речь, не внес ни один из других органов государственной власти Армении. Тот факт, что в результате заявитель был признан виновным и приговорен к лишению свободы, не мог аннулировать его первоначальное право считаться невиновным, пока его вина не будет доказана в соответствии с законом.
ПОСТАНОВЛЕНИЕ
По делу не было допущено нарушения требований пункта 2 статьи 6 Конвенции в отношении постановлений суда от 2011 года.
По делу было допущено нарушение требований пункта 2 статьи 6 Конвенции в отношении постановления суда от марта 2012 года (принято единогласно).
Европейский Суд также постановил единогласно, что имело место нарушение пункта 3 статьи 5 Конвенции вследствие неспособности судов Армении привести относящиеся к делу и достаточные основания для продления срока содержания заявителя под стражей, а также нарушение пункта 4 статьи 5 Конвенции в связи с тем, что судебное заседание в марте 2012 года было проведено с нарушением принципа равенства сторон.
КОМПЕНСАЦИЯ
В порядке применения статьи 41 Конвенции. Европейский Суд присудил заявителю 5 200 евро в качестве компенсации морального вреда.
Источник публикации: https://espchhelp.ru/blog/4796-vardan-martirosyan-protiv-armenii .
The ECHR ruling of June 15, 2021 in the case "Vardan Martirosyan v. Armenia" (complaint No. 13610/12).
In 2012, the applicant was assisted in preparing the complaint. Subsequently, the complaint was communicated to Armenia.
The case is being appealed against the lack of grounds for authorizing the extension of the period of detention during the trial and for an indefinite period of time. The case involved a violation of the requirements of paragraph 1 of article 5 of the Convention.
THE CIRCUMSTANCES OF THE CASE
The applicant was placed in custody and charged with attempted drug smuggling. The applicant's detention under the chosen preventive measure was extended several times, including the district court's rulings issued in October and December 2011. The applicant unsuccessfully appealed against these decisions. He also argued that the statements contained in the said rulings regarding the applicant's guilt violated the presumption of innocence: this issue was reviewed and corrected by the Court of Appeal. In March 2012, District Court judge F. He issued a resolution on the appointment of a court hearing in a criminal case. The applicant remained in custody during the trial, and his application for release from custody was rejected in February 2013. In August 2013
of the year , the district court consisting of the sole presiding judge F. He found the applicant guilty of the charge against him and sentenced him to imprisonment.
LEGAL ISSUES
Regarding compliance with article 5, paragraph 1, of the Convention. As for the applicant's detention during the trial, the court's decision of March 2012 stated this in one sentence: the preventive measure chosen against the applicant should be left unchanged.
The absence of any grounds in court decisions to extend the period of detention of a person for a long period may not comply with the principle of protection from arbitrariness guaranteed by paragraph 1 of article 5 of the Convention. The European Court has already established on this basis a violation of the Convention in circumstances similar to those considered in the present case (see, for example, the Judgment of the European Court in the case of Nakhmanovich v. Russia (See: Judgment of the European Court in the case of Nakhmanovich v. the Russian Federation v. Russia) dated March 2, 2006, complaint No. 55669/00 // Bulletin of the European Court of Human Rights. 2006. N 9); The Decision of the European Court in the case "Yeloyev v. Ukraine" (Yeloyev v. Ukraine) (See: The Decision of the European Court in the case "Yeloyev v. Ukraine" (Yeloyev v. Ukraine) of November 6, 2008, complaint N 17283/02); The decision of the European Court in the case "Nightingale and Zozulya v. Ukraine" (Solovey and Zozulya v. Ukraine) (.: Judgment of the European Court in the case "Solovey and Zozulya v. Ukraine" (Solovey and Zozulya v. Ukraine) dated November 27, 2008, complaints NN 40774/02 and 4048/03); and the Decision of the European Court in the case "Kharchenko v. Ukraine" (Kharchenko v. Ukraine) (See: The Decision of the European Court in the case "Kharchenko v. Ukraine" (Kharchenko v. Ukraine) dated February 10, 2011, complaint No. 40107/02)). As in the above-mentioned cases, in the present case, the district court, in its decision of March 2012, simply left unchanged the preventive measure in the form of detention applied to the applicant at the pre-trial stage, without citing any grounds and without setting a deadline for the applicant's detention. This situation left the applicant in a state of uncertainty as to the grounds and duration of his detention after that date. The court decision made later, in February 2013, on the applicant's request for release from custody did not contain any special grounds for the applicant's detention and, moreover, it was issued almost a year after the decision of March 2012. Consequently, it cannot be considered that it eliminated the shortcomings of the last mentioned resolution.
Apparently, such a situation was a common practice at the time under review, since the relevant norms of Armenian legislation explicitly required the courts to provide grounds and set dates for extending the period of detention of persons only for the period of preliminary investigation, and it is unclear whether these requirements were applied at the preparatory stage of the trial, as in the present case. In such circumstances, the resolution of March 2012 It did not provide the applicant with adequate protection from arbitrariness, which was an essential element of the "legality" of detention within the meaning of paragraph 1 of article 5 of the Convention, therefore, the applicant's detention from March 2012 to August 2013 did not meet the requirements of paragraph 1 of article 5 of the Convention.
RESOLUTION
The case involved a violation of the requirements of paragraph 1 of article 5 of the Convention (adopted unanimously).
Regarding compliance with paragraph 5 of article 5 of the Convention. None of the Armenian authorities has established, directly or indirectly, a violation of the applicant's rights guaranteed by article 5 of the Convention. In this regard, the applicant had no right to claim compensation in accordance with the legislation of Armenia. Moreover, even assuming that the applicant would have had such grounds, the European Court has already established that the legislation of Armenia, before it was amended in 2014 and at the time of the events complained of, did not meet the requirements of paragraph 5 of Article 5 of the Convention due to the lack of opportunity to claim compensation for non-pecuniary damage (see the Ruling of the European Court in the case "Norik Poghosyan v. Armenia" (Norik Poghosyan v. Armenia) (See: Judgment of the European Court of Justice in the case "Norik Poghosyan v. Armenia" (Norik Poghosyan v. Armenia) dated October 22, 2020, complaint No. 63106/12)).
Since then, changes have been made to Armenian legislation, according to which moral damage could be claimed as compensation for violations of convention rights, including violations of the right to freedom and personal integrity. However, it has not been demonstrated that the applicant would have been able to exercise the right to compensation for a violation of article 5 of the Convention after the European Court's Ruling in the present case.
RESOLUTION
The case involved a violation of the requirements of paragraph 5 of article 5 of the Convention (adopted unanimously).
Regarding compliance with article 6, paragraph 2, of the Convention. The applicant claimed that the District Court's rulings of October and December 2011 extending the applicant's detention violated his right to the presumption of innocence. The District Court had to consider whether there was a reasonable suspicion and relevant grounds justifying the extension of the applicant's detention. At the same time, the court referred to the nature and social danger of the act "committed" by the applicant. Taking into account the appealed decisions and the context of their issuance (although the wording of these decisions can be considered unsuccessful), it cannot be said that they would have been a direct and unconditional declaration of the applicant's guilt before he was recognized as such according to the law. The Court did not call the applicant a criminal, and in fact all the decisions on the extension of the applicant's detention contained accompanying statements explicitly stating that the applicant was only accused of the criminal act in question. In addition, the Court of Appeal amended these rulings.
Regarding the district court's decision of March 2012 on the appointment of a court hearing, the situation was different. This decision was issued at the beginning of the consideration of the applicant's case by the district court, which had to examine the merits of the charge against the applicant and had to choose its wording with extreme care. However, the district court indicated that it had appointed the applicant's case for consideration "in order to bring him to criminal responsibility". Such a direct and unconditional statement, especially made by the same judge who eventually decided the guilty verdict in the applicant's case, could well be interpreted as meaning that the district court considered the applicant's guilt to be an established fact and that the purpose of the trial was only to confirm the already predetermined outcome. Although the district court could have simply made a technical error in this regard by poorly formulating its decision, it never acknowledged this error and did not try to correct it at any stage of the case (see, mutatis mutandis, the Ruling of the European Court in the case "Grubnik v. Ukraine" (Grubnyk v. Ukraine) (See: The Ruling of the European Court in the case "Grubnik v. Ukraine" (Grubnyk v. Ukraine) dated September 17, 2020, complaint No. 58444/15)). Also, the corrections in question have not been made by any of the other state authorities of Armenia. The fact that the applicant was found guilty and sentenced to imprisonment as a result could not invalidate his original right to be presumed innocent until proven guilty in accordance with the law.
RESOLUTION
In the case, there was no violation of the requirements of paragraph 2 of article 6 of the Convention in relation to the court's decisions of 2011.
The case involved a violation of the requirements of paragraph 2 of Article 6 of the Convention in relation to the court's decision of March 2012 (adopted unanimously).
The European Court also ruled unanimously that there had been a violation of Article 5, paragraph 3, of the Convention due to the inability of the Armenian courts to provide relevant and sufficient grounds for extending the applicant's detention, as well as a violation of Article 5, paragraph 4, of the Convention due to the fact that the court session in March 2012 was held in violation of the principle of equality parties.
COMPENSATION
In the application of article 41 of the Convention. The European Court awarded the applicant 5,200 euros in compensation for non-pecuniary damage.
Source of the publication: https://espchhelp.ru/blog/4797-vardan-martirosyan-against-armenia .
"Վարդան Մարտիրոսյանն ընդդեմ Հայաստանի" գործով ՄԻԵԴ-ի 2021 թվականի հունիսի 15-ի վճիռը (գանգատ թիվ 13610/12):
2012 թվականին դիմումատուին աջակցություն է ցուցաբերվել բողոքի նախապատրաստման գործում: Հետագայում բողոքը կոմունիկացվել է Հայաստանին։
Գործով բողոքարկվում է դատաքննության ընթացքում և անորոշ ժամանակով կալանքի տակ պահելու ժամկետի երկարաձգումը թույլատրելու հիմքերի բացակայությունը: Գործով թույլ է տրվել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին կետի պահանջների խախտում:
ԳՈՐԾԻ ՀԱՆԳԱՄԱՆՔՆԵՐԸ
Դիմումատուն ձերբակալվել է, և նրան մեղադրանք է առաջադրվել թմրանյութերի մաքսանենգության փորձի համար: Դիմումատուի կալանքը ընտրված խափանման միջոցի շրջանակներում երկարացվել է մի քանի անգամ, ներառյալ շրջանային դատարանի որոշումները, որոնք կայացվել են 2011 թվականի հոկտեմբեր և դեկտեմբեր ամիսներին: Դիմումատուն անհաջող կերպով բողոքարկել է նշված որոշումները ։ Նա նաև պնդել է, որ դիմողի մեղավորության վերաբերյալ նշված որոշումներում պարունակվող արտահայտությունները խախտել են անմեղության կանխավարկածը.այդ հարցը քննվել և ուղղվել է Վերաքննիչ դատարանի կողմից: 2012թ. մարտից ՀՀ Շիրակի մարզի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր: որոշում է կայացվել քրեական գործով դատական նիստ նշանակելու մասին: Դիմումատուն կալանքի տակ է մնացել դատավարության ընթացքում, իսկ կալանքից ազատ արձակելու նրա միջնորդությունը մերժվել է 2013 թվականի փետրվարին: Օգոստոս 2013
տարի շրջանային դատարանը, որը բաղկացած է միանձնյա նախագահող դատավոր Ֆ. - ից, դիմողին մեղավոր է ճանաչել իրեն առաջադրված մեղադրանքում և դատապարտել ազատազրկման:
ԻՐԱՎՈՒՆՔԻ ՀԱՐՑԵՐ
Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին կետի պահպանման վերաբերյալ: Ինչ վերաբերում է դատական քննության ընթացքում դիմողին կալանքի տակ պահելուն, ապա դատարանի 2012 թվականի մարտի որոշման մեջ Այդ մասին ասվում էր մեկ արտահայտությամբ.դիմողի նկատմամբ ընտրված խափանման միջոցը պետք է թողնվի անփոփոխ:
Անձին կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկար ժամանակով երկարաձգելու վերաբերյալ դատարանների որոշումներում որևէ հիմքի բացակայությունը կարող է չհամապատասխանել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին կետով երաշխավորված կամայականությունից պաշտպանվելու սկզբունքին: Եվրոպական դատարանն այս հիմքով արդեն իսկ սահմանել է Կոնվենցիայի խախտում այն հանգամանքներում, որոնք նման են սույն գործով քննված հանգամանքներին (տես, օրինակ, Նախմանովիչն ընդդեմ Ռուսաստանի Դաշնության (Nakhmanovich V. Russia) գործով Եվրոպական դատարանի վճիռը (Տես ՝ Նախմանովիչն ընդդեմ Ռուսաստանի Դաշնության (Nakhmanovich V. Russia) գործով Եվրոպական դատարանի վճիռը) ։ 2006 թվականի մարտի 2-ի գանգատ N 55669/00 / / Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի տեղեկագիր: 2006. 2008թ. նոյեմբերի 6-ի "Ելոևն ընդդեմ Ուկրաինայի" (Yeloyev V. Ukraine) գործով Եվրոպական դատարանի վճիռը (Տես ՝ "Ելոևն ընդդեմ Ուկրաինայի" (Yeloyev V. Ukraine) գործով Եվրոպական դատարանի 2008թ. նոյեմբերի 6-ի վճիռը, գանգատ N 17283/02), "սոխակն ու Զոզուլյան ընդդեմ Ուկրաինայի" գործով Եվրոպական դատարանի վճիռը (Solovey and Zozulya V. Ukraine) (.: "Սոխակը և Զոզուլյան ընդդեմ Ուկրաինայի" գործով Եվրոպական դատարանի 2008 թվականի նոյեմբերի 27-ի վճիռը (Սոլովեյ անդ Զոզուլյա վ. Ukraine), գանգատներ նն 40774/02 և 4048/03); "Խարչենկոն ընդդեմ Ուկրաինայի" գործով (Kharchenko V. Ukraine) Եվրոպական դատարանի 2011 թվականի փետրվարի 10-ի վճիռը, գանգատ N 40107/02): Ինչպես նշված գործերում, Այս դեպքում ևս շրջանային դատարանը 2012 թվականի մարտի իր որոշմամբ պարզապես անփոփոխ է թողել դիմողի նկատմամբ մինչդատական փուլում կիրառված խափանման միջոց կալանքը ՝ առանց որևէ հիմք տալու կամ դիմողին կալանքի տակ պահելու վերջնաժամկետ սահմանելու։ Այս իրավիճակը դիմողին անորոշության մեջ է թողել նշված ամսաթվից հետո նրան կալանքի տակ պահելու հիմքերի և տևողության վերաբերյալ ։ Ավելի ուշ ՝ 2013թ. փետրվարին ներկայացված դատական որոշման մեջ, դիմողի ՝ կալանքից ազատելու միջնորդությամբ, որևէ հատուկ հիմք չի եղել դիմողին կալանքի տակ պահելու համար, և Ավելին, այն կայացվել է 2012թ.մարտի որոշումից գրեթե մեկ տարի անց: Հետևաբար, չի կարելի համարել, որ այն վերացրել է նշված վերջին որոշման թերությունները ։
Ըստ երևույթին, նման իրավիճակը դիտարկվող ժամանակահատվածում տարածված պրակտիկա էր, քանի որ ՀՀ օրենսդրության համապատասխան նորմերը դատարաններից ուղղակիորեն պահանջում էին ներկայացնել հիմքեր և սահմանել անձանց կալանքի տակ պահելու ժամկետի երկարաձգման ժամկետներ միայն նախաքննության ժամանակահատվածի համար, և պարզ չէ, թե արդյոք այդ պահանջները կիրառվել են դատաքննության նախապատրաստական փուլում, ինչպես սույն գործում: Նման պայմաններում 2012 թվականի մարտի որոշումը 2012 թվականի մարտից մինչև 2013 թվականի օգոստոսը դիմողին կալանքի տակ պահելը չի բավարարել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին կետի պահանջները: 2012 թվականի մարտից մինչև 2013 թվականի օգոստոսը դիմողին կալանքի տակ պահելը չի բավարարել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին կետի պահանջները: 2012 թվականի մարտից մինչև 2013 թվականի օգոստոսը դիմողին կալանքի տակ պահելը չի բավարարել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին կետի պահանջները:
Որոշում
Գործով թույլ է տրվել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 1-ին կետի պահանջների խախտում (ընդունվել է միաձայն):
Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 5-րդ կետի պահպանման վերաբերյալ: Հայաստանի իշխանություններից և ոչ մեկը ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն չի հաստատել դիմումատուի ՝ Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածով երաշխավորված իրավունքների խախտում: Դիմումատուն իրավունք չուներ փոխհատուցում պահանջել Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով: Ավելին, նույնիսկ եթե ենթադրենք, որ դիմողը նման հիմքեր կունենար, եվրոպական դատարանն արդեն հաստատել է, որ Հայաստանի օրենսդրությունը մինչև 2014 թվականի փոփոխությունները և բողոքարկվող իրադարձությունների պահին չի բավարարել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 5-րդ կետի պահանջները ՝ բարոյական վնասի փոխհատուցում պահանջելու հնարավորության բացակայության պատճառով (տես ՝ Նորիկ Պողոսյանն ընդդեմ Հայաստանի գործով Եվրոպական դատարանի 2020 թվականի հոկտեմբերի 22-ի վճիռը, գանգատ N 2020) ։ 63106/12)):
Այդ ժամանակից ի վեր Հայաստանի օրենսդրության մեջ կատարվել են փոփոխություններ, որոնց համաձայն ոչ նյութական վնասը կարող էր պահանջվել որպես փոխհատուցում կոնվենցիոն իրավունքների խախտումների, այդ թվում ՝ Ազատության և անձնական անձեռնմխելիության իրավունքի խախտման համար: Այնուամենայնիվ, չի ապացուցվել, որ դիմումատուն կարող է օգտվել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի խախտման համար փոխհատուցման իրավունքից Եվրոպական դատարանի կողմից սույն գործով որոշում կայացնելուց հետո:
Որոշում
Գործով թույլ է տրվել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 5-րդ կետի պահանջների խախտում (ընդունվել է միաձայն):
Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 2-րդ կետի պահպանման վերաբերյալ: Դիմումատուն պնդել է, որ շրջանային դատարանի 2011 թվականի հոկտեմբեր և դեկտեմբեր ամիսների որոշումները ՝ դիմումատուին կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելու վերաբերյալ, խախտել են նրա անմեղության կանխավարկածի իրավունքը: Շրջանային դատարանը պետք է քններ այն հարցը, թե արդյոք առկա են հիմնավոր կասկածներ և համապատասխան հիմքեր, որոնք արդարացնում են դիմողի կալանքի ժամկետի երկարաձգումը ։ Ընդ որում, դատարանը վկայակոչել է դիմողի կողմից "կատարված" արարքի բնույթն ու հասարակական վտանգավորությունը ։ Հաշվի առնելով բողոքարկվող վճիռները և դրանց կայացման համատեքստը (չնայած այդ որոշումների ձևակերպումները կարելի է անհաջող համարել), չի կարելի ասել, որ դրանք կլինեն դիմողի ուղղակի և անվերապահ մեղավոր հայտարարումը, նախքան նա օրենքով այդպիսին ճանաչվելը: Դատարանը դիմումատուին հանցագործ չի անվանել, և, փաստորեն, դիմումատուին կալանքի տակ պահելու ժամկետը երկարացնելու վերաբերյալ բոլոր որոշումները պարունակում էին Ուղեկցող հայտարարություններ, որոնք բացահայտորեն պնդում էին, որ դիմումատուն մեղադրվում է միայն քննարկվող հանցավոր արարքի մեջ: Բացի այդ, Վերաքննիչ դատարանը փոփոխություններ է կատարել այդ որոշումներում։
Ինչ վերաբերում է շրջանային դատարանի 2012 թվականի մարտ ամսվա որոշմանը ' դատական նիստ նշանակելու մասին, իրավիճակն այլ էր: Այս որոշումը կայացվել է դիմողի գործի քննության սկզբում շրջանային դատարանի կողմից, որը պետք է ըստ էության ուսումնասիրեր դիմողին առաջադրված մեղադրանքը և պետք է ընտրեր իր ձևակերպումները ծայրահեղ զգուշությամբ: Այնուամենայնիվ, շրջանային դատարանը նշել է, որ դիմումատուի գործը նշանակել է քննության ՝ "նրան քրեական պատասխանատվության ենթարկելու համար": Նման ուղղակի և անվերապահ հայտարարությունը, առավել ևս, որ ընդունվել է նույն դատավորի կողմից, որը, ի վերջո, որոշում է կայացրել դիմումատուի գործով մեղադրական եզրակացությունը, կարող է համարվել որպես նշանակում է, որ շրջանային դատարանը դիմումատուի մեղքը համարել է հաստատված փաստ, և որ դատավարության նպատակը եղել է միայն հաստատել արդեն իսկ կանխորոշված արդյունքը: Այնուամենայնիվ, այն փաստը, որ շրջանային դատարանը որոշում կայացրեց, որ դիմումատուն մեղավոր է, Թեև շրջանային դատարանը կարող էր պարզապես տեխնիկական սխալ թույլ տալ այս առումով ՝ վատ ձևակերպելով իր որոշումը, նա երբեք չի ընդունել այդ սխալը և չի փորձել այն ուղղել գործի քննության որևէ փուլում (տես ՝ mutatis mutandis, Եվրադատարանի որոշումը "Գրուբնիկն ընդդեմ Ուկրաինայի" գործով (Grubnyk V. Ukraine) (Տես ՝ Եվրադատարանի որոշումը "Գրուբնիկն ընդդեմ Ուկրաինայի" գործով (Grubnyk V. Ukraine) 2020 թվականի սեպտեմբերի 17-ի թիվ 58444/15)). Բացի այդ, ուղղումները, որոնց մասին խոսք է գնում, Հայաստանի պետական իշխանության այլ մարմիններից ոչ մեկը չի կատարել։ Այն փաստը, որ արդյունքում դիմումատուն մեղավոր ճանաչվեց և դատապարտվեց ազատազրկման, չէր կարող չեղյալ համարել անմեղ համարվելու նրա նախնական իրավունքը, քանի դեռ նրա մեղավորությունը չի ապացուցվել օրենքով:
Որոշում
Գործով դատարանի 2011 թվականի վճիռների վերաբերյալ Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 2-րդ կետի պահանջների խախտում թույլ չի տրվել:
Գործով թույլ է տրվել Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 2-րդ կետի պահանջների խախտում դատարանի 2012 թվականի մարտի որոշման վերաբերյալ (ընդունվել է միաձայն):
Եվրոպական դատարանը նաև միաձայն որոշել է, որ տեղի է ունեցել Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 3-րդ կետի խախտում ՝ Հայաստանի դատարանների կողմից դիմողի կալանքի ժամկետը երկարացնելու համար գործին առնչվող և բավարար հիմքեր չներկայացնելու հետևանքով, ինչպես նաև Կոնվենցիայի 5-րդ հոդվածի 4-րդ կետի խախտում ՝ պայմանավորված այն հանգամանքով, որ 2012թ.մարտին դատական նիստն անցկացվել է կողմերի հավասարության սկզբունքի խախտմամբ:
Փոխհատուցում
Կոնվենցիայի 41-րդ հոդվածի կիրառման կարգով: Եվրոպական դատարանը դիմումատուին շնորհել է 5.200 եվրո ՝ որպես ոչ նյութական վնասի փոխհատուցում:
Հրապարակման աղբյուրը: https://espchhelp.ru/blog/4798-vardan-martirosyann-ynddem-hayastani .
