Дополнения от 11.07.2024 к практике в Европейском суде по правам человека (ЕСПЧ)
Постановление ЕСПЧ от 07 мая 2021 года по делу "Компания Xero Flor W Polsce sp.z o.o против Польши" (жалоба N 4907/18).
В 2018 году компании-заявительнице была оказана помощь в подготовке жалобы. Впоследствии жалоба была коммуницирована Польше.
По делу обжалуются серьезные нарушения, сопровождавшие избрание судьи Конституционного суда Польши, заседавшего в составе суда, рассматривавшего конституционную жалобу компании-заявительницы. По делу было допущено нарушение требований пункта 1 статьи 6 Конвенции.
ОБСТОЯТЕЛЬСТВА ДЕЛА
Компания-заявительница, лидер в производстве рулонных газонов, требовала выплаты компенсации ущерба, причиненного ее газонному покрытию дикими животными из государственного лесного хозяйства. Согласно законодательству Польши (Закону об охоте) вопросы об оценке ущерба и о выплате компенсации за урожай находилась в ведении Министерства окружающей среды Польши, а соответствующий приказ данного министерства ограничивал сумму компенсации процентами от общей рассчитанной суммы ущерба. Стороны разошлись во мнениях относительно размера компенсации. В судах Польши компания-заявительница безуспешно утверждала, среди прочего, что Закон об охоте и применение приказа Министерства окружающей среды являлись неконституционными. Позже компания-заявительница подала конституционную жалобу. Это производство было прекращено решением большинства из коллегии в составе пяти судей Конституционного суда Польши, включая судью M.M.
Компания-заявительница жаловалась в Европейский Суд на то, что один из судей состава Конституционного суда Польши, судья M.M., участвовавший в рассмотрении конституционной жалобы компании, не был избран на должность в соответствии с требованиями законодательства Польши.
Во время последнего заседания в октябре 2015 года Сейм седьмого созыва (нижняя палата Парламента Польши) принял резолюцию об избрании пяти судей на замену тем, чей срок в должности подходил к завершению (для трех судей срок их полномочий закончился во время работы Сейма седьмого созыва). Президент Польши не принимал присягу у этих судей. В ноябре 2015 года, среди прочего, новый Сейм восьмого созыва принял резолюцию об "отсутствии правового эффекта" от избрания упомянутых пяти судей предыдущим Сеймом (далее - ноябрьская резолюция), а в декабре 2015 года Сейм избрал пять новых судей в Конституционный суд Польши, включая M.M. Они принесли присягу Президенту Польши.
Постановлением от 3 декабря 2015 г., оставленным без изменения серией последующих постановлений, Конституционный суд Польши установил многочисленные конституционные несоответствия и решил, что избрание Сеймом восьмого созыва трех судей, включая M.M., на должности, на которые уже были назначены судьи в октябре 2015 года решением Сейма седьмого созыва, являлось недействительным.
Впоследствии Сейм восьмого созыва принял новое законодательство, которое включало положение о том, что указанных судей следовало назначать в судебные коллегии и назначать для рассмотрения дел. Конституционный суд Польши признал это положение неконституционным. Впоследствии были приняты нормативные акты с аналогичным содержанием, которые вступили в силу в 2017 году, и M.M. был включен в состав коллегий Конституционного суда Польши. В постановлении от октября 2017 года Конституционный суд Польши пришел к выводу, что новые нормы законодательства соответствовали Конституции Польши.
ВОПРОСЫ ПРАВА
По поводу соблюдения пункта 1 статьи 6 Конвенции.
(a) Применимость. Производство в Конституционном суде Польши непосредственно имело решающее значение для осуществления озвученных компанией-заявительницей гражданских прав. Действительно, если бы Конституционный суд Польши установил, что принятие упомянутого приказа Министерства окружающей среды Польши, который явился основанием для вынесения окончательного решения по делу компании-заявительницы, нарушило ее право на защиту собственности, она имела бы возможность обратиться в компетентный суд с ходатайством о возобновлении производства по гражданскому делу согласно Конституции Польши и Гражданскому процессуальному кодексу Польши. При новом рассмотрении дела внутригосударственные суды должны были бы проигнорировать нормативный акт, признанный неконституционным, и рассмотреть иск компании-заявительницы о компенсации исключительно на основании Закона об охоте, принимая во внимание общий принцип гражданского права о компенсации причиненного ущерба в полном размере. Следовательно, пункт 1 статьи 6 Конвенции был применим в настоящем деле к производству в Конституционном суде Польши.
(b) Существо жалобы. Европейский Суд рассмотрел вопрос о том, могли ли нарушения в процедуре назначения на должность судей в декабре 2015 года лишить компанию-заявительницу ее права на "суд, созданный на основании закона", в свете трехступенчатого теста, выработанного им в Постановлении по делу "Гвюдмюндюр Андри Аустраудссон против Исландии" (Gu mundur Andri str sson v. Iceland) (См.: Постановление Большой Палаты Европейского Суда по делу "Гвюдмюндюр Андри Аустраудссон против Исландии" (Gu mundur Andri str sson v. Iceland) от 1 декабря 2020 г., жалоба N 26374/18 // Прецеденты Европейского Суда по правам человека. 2021. N 3.):
(i) имело ли место явное нарушение законодательства Польши. Во-первых, в постановлении от 3 декабря 2015 г. Конституционный суд Польши пришел к выводу, что ноябрьская резолюция не имела каких-либо правовых последствий для резолюций Сейма седьмого созыва относительно избрания судей, поскольку ни этот, ни последующие созывы Сейма не имели каких-либо полномочий изменять ранее принятое решение об избрании судьи Конституционного суда Польши. В последующем постановлении Конституционный суд Польши дополнительно отметил, что отсутствовали нормы права, позволявшие какому-либо органу государственной власти, включая Сейм, объявить резолюцию Сейма об избрании судьи Конституционного суда Польши недействительной. Следовательно, имело место нарушение законодательства Польши в связи с принятием ноябрьской резолюции.
Во-вторых, и согласно соответствующим сериям постановлений Конституционного суда Польши, Европейский Суд счел, что избрание трех судей, включая судью M.M., в Конституционный суд было осуществлено с нарушением части первой статьи 194 Конституции Польши, а именно правила о том, что судья должен быть избран Сеймом, срок полномочий которого распространяется на дату, когда место судьи становится вакантным. Кроме того, как было установлено Конституционным судом, избрание упомянутых трех судей касалось мест в Конституционном суде, уже занятых судьями, надлежащим образом избранными Сеймом седьмого созыва. Соответственно, резолюция Сейма восьмого созыва об избрании трех судей являлась вторым нарушением законодательства Польши в отношении процедуры избрания судей Конституционного суда Польши.
В-третьих, Конституционный суд Польши отметил, что Президент Польши был обязан незамедлительно принять присягу у судьи данного суда, избранного Сеймом. В настоящем деле Президент Польши отказался принимать присягу у трех судей, надлежащим образом избранных Сеймом седьмого созыва, и в то же время безотлагательно принял присягу у судей, избранных Сеймом восьмого созыва. Эти действия и бездействие следует рассматривать как нарушение законодательства Польши об избрании судей Конституционного суда.
Европейский Суд не смог согласиться с доводом властей Польши о том, что постановления Конституционного суда Польши, о которых идет речь в деле, не имели отношения к действительности избрания на должность судьи M.M. В частности, ссылаясь на постановление Конституционного суда Польши от октября 2017 года, власти государства-ответчика утверждали, что окончательное подтверждение избрания судьи Конституционного суда Польши осуществлялось на этапе принесения присяги президенту страны, и власти подчеркнули значимость этого обстоятельства. Однако упомянутое постановление без ссылки на какие-либо материальные основания игнорировало и/или противоречило предыдущим постановлениям Конституционного суда Польши. При таких обстоятельствах принятое позднее, в октябре 2017 года, постановление не могло исправить фундаментальные нарушения, допущенные в процессе избрания трех судей, включая M.M., как четко указано в более ранних постановлениях Конституционного суда Польши, а также оно не могло узаконить избрание этих судей. Кроме того, в состав коллегии из пяти судей, которая вынесла постановление от октября 2017 года, входили двое судей (в том числе и судья M.M.), избранных Сеймом восьмого созыва, правовой статус которого также являлся предметом судебного разбирательства. Ввиду изложенного постановление от октября 2017 года имело небольшое (если вообще какое-либо) значение при оценке действительности обжалуемого избрания судей Конституционного суда Польши.
Три указанных противоречия следовало рассматривать как явные нарушения законодательства Польши по смыслу первого этапа теста, разработанного Европейским Судом.
(ii) Относились ли нарушения законодательства Польши к основополагающим правилам процедуры назначения судей. Нарушения законодательства Польши касались основополагающего правила процедуры избрания судей, а именно того, что судья Конституционного суда Польши должен был быть избран Сеймом, срок полномочий которого распространяется на дату, когда место судьи стало вакантным. Это основополагающее правило, вытекающее из Конституции Польши, было признано Конституционным судом в его постановлении от 3 декабря 2015 г. и подтверждено четырьмя последующими постановлениями этого суда.
Избрание трех судей в декабре 2015 года и принесение ими присяги имели место незадолго до вынесения постановления Конституционным судом Польши. Опрометчивые действия Сейма восьмого созыва и Президента Польши, который знал о предстоящем постановлении Конституционного суда Польши, вызвали сомнения относительно незаконного вмешательства упомянутых органов власти в процесс избрания судей данного суда.
Нарушения основополагающего правила были затем отягощены теми обстоятельствами, что, во-первых, Сейм восьмого созыва и Президент Польши продолжали отрицать выводы, следовавшие из постановлений Конституционного суда Польши, и что, во-вторых, орган законодательной власти пытался путем принятия нормативных правовых актов заставить назначить в состав Конституционного суда Польши трех судей, включая судью M.M. В связи с этим Европейский Суд выразил особую обеспокоенность тем, что Конституционный суд Польши объявил нормы права, направленные на принудительное включение судей в состав суда, неконституционными в двух своих постановлениях, и что премьер-министр Польши отказался их опубликовать в нарушение конституционных норм о том, что постановления Конституционного суда Польши должны быть опубликованы незамедлительно. Более того, Сейм восьмого созыва продолжал игнорировать постановления Конституционного суда Польши и в итоге принял нормативные акты, которые по сути привели к включению судей, о которых идет речь в деле, в состав Конституционного суда Польши.
Не выполнив свою обязанность по соблюдению соответствующих постановлений Конституционного суда Польши, законодательные и исполнительные внутригосударственные органы власти действовали в нарушение принципа верховенства права. Упомянутые действия властей Польши также свидетельствовали о том, что они игнорировали принцип законности, который требует, чтобы действия органов государственной власти соответствовали внутригосударственному законодательству и были предусмотрены законом. Кроме того, неисполнение властями государства-ответчика постановлений Конституционного суда Польши также было связано с их оспариванием роли указанного суда как высшего арбитра по делам, касающимся толкования Конституции и конституционности норм права. Этот аспект дела также должен рассматриваться как противоречащий цели конвенционного требования "суд, созданный на основании закона", то же самое можно сказать об отказе премьер-министра опубликовать постановления Конституционного суда Польши.
Таким образом, действия органов законодательной и исполнительной властей Польши являлись незаконным внешним воздействием на Конституционный суд Польши. Нарушения в процедуре избрания троих судей, включая M.M., в Конституционный суд были настолько серьезными, что они повлияли на законность процесса их назначения и нарушили саму суть права на "суд, созданный на основании закона".
(iii) Были ли жалобы относительно "суда, созданного на основании закона", эффективно рассмотрены судами Польши и были ли предоставлены средства правовой защиты. Законодательством Польши не была предусмотрена процедура, с помощью которой компания-заявительница могла бы обжаловать нарушения в процессе избрания судей Конституционного суда Польши. Следовательно, ей не были предоставлены средства правовой защиты.
ПОСТАНОВЛЕНИЕ
По делу было допущено нарушение требований пункта 1 статьи 6 Конвенции (принято единогласно).
Европейский Суд также постановил единогласно, что имело место нарушение пункта 1 статьи 6 Конвенции в отношении права на справедливое судебное разбирательство вследствие того, что причины, приведенные внутригосударственными судами для отказа в передаче правового вопроса на рассмотрение Конституционного суда Польши, являлись недостаточными.
КОМПЕНСАЦИЯ
В порядке применения статьи 41 Конвенции. Компания-заявительница не представила требований о компенсации морального вреда, требование о компенсации материального ущерба было отклонено.
Источник публикации: https://espchhelp.ru/blog/4837-xero-flor-w-polsce-sp-z-o-o-protiv-polshi .
The ECHR ruling of May 07, 2021 in the case "Xero Flor W Polsce sp.z o.o v. Poland" (complaint No. 4907/18).
In 2018, the applicant company was assisted in preparing the complaint. Subsequently, the complaint was communicated to Poland.
The case is being appealed against serious violations that accompanied the election of a judge of the Constitutional Court of Poland, who sat in the court that considered the constitutional complaint of the applicant company. The case involved a violation of the requirements of paragraph 1 of article 6 of the Convention.
THE CIRCUMSTANCES OF THE CASE
The applicant company, a leader in the production of rolled lawns, demanded compensation for damage caused to its lawn by wild animals from the State forestry. According to Polish law (the Hunting Law), the issues of damage assessment and payment of compensation for the harvest were under the jurisdiction of the Polish Ministry of the Environment, and the relevant order of this Ministry limited the amount of compensation to a percentage of the total calculated amount of damage. The parties disagreed on the amount of compensation. In the Polish courts, the applicant company unsuccessfully argued, among other things, that the Hunting Law and the application of the order of the Ministry of the Environment were unconstitutional. Later, the applicant company filed a constitutional complaint. This proceeding was terminated by a decision of the majority of the panel of five judges of the Constitutional Court of Poland, including Judge M.M.
The applicant company complained to the European Court that one of the judges of the Constitutional Court of Poland, Judge M.M., who participated in the consideration of the constitutional complaint of the company, was not elected to office in accordance with the requirements of Polish legislation.
During the last meeting in October 2015, the Sejm of the seventh convocation (the lower house of the Polish Parliament) adopted a resolution on the election of five judges to replace those whose term in office was coming to an end (for three judges, their term of office ended during the work of the Sejm of the seventh convocation). The President of Poland did not take the oath of office from these judges. In November 2015, among other things, the new Sejm of the eighth convocation adopted a resolution on the "absence of legal effect" from the election of the mentioned five judges by the previous Sejm (hereinafter referred to as the November resolution), and in December 2015 the Sejm elected five new judges to the Constitutional Court of Poland, including M.M. They took the oath of office to the President of Poland.
By a decision of December 3, 2015, left unchanged by a series of subsequent rulings, the Constitutional Court of Poland found numerous constitutional inconsistencies and decided that the election of three judges, including M.M., by the Sejm of the eighth convocation to positions to which judges had already been appointed in October 2015 by the decision of the Sejm of the seventh convocation, was invalid.
Subsequently, the Seimas of the eighth convocation adopted new legislation, which included a provision that these judges should be appointed to judicial boards and appointed to consider cases. The Constitutional Court of Poland declared this provision unconstitutional. Subsequently, regulations with similar content were adopted, which came into force in 2017, and M.M. was included in the boards of the Constitutional Court of Poland. In a ruling dated October 2017, the Constitutional Court of Poland concluded that the new legislation was in line with the Constitution of Poland.
LEGAL ISSUES
Regarding compliance with article 6, paragraph 1, of the Convention.
(a) Applicability. The proceedings before the Constitutional Court of Poland were directly crucial for the implementation of the civil rights voiced by the applicant company. Indeed, if the Polish Constitutional Court had found that the adoption of the aforementioned order of the Polish Ministry of the Environment, which was the basis for the final decision in the applicant company's case, violated her right to property protection, she would have had the opportunity to apply to the competent court with a request to resume proceedings in a civil case in accordance with the Polish Constitution and Civil Procedure the Polish Code. In a new examination of the case, the domestic courts would have to ignore the normative act recognized as unconstitutional and consider the applicant company's claim for compensation solely on the basis of the Hunting Law, taking into account the general principle of civil law on compensation for damage in full. Consequently, paragraph 1 of article 6 of the Convention was applicable in the present case to the proceedings before the Constitutional Court of Poland.
(b) The substance of the complaint. The European Court considered whether violations in the judicial appointment procedure in December 2015 could have deprived the applicant company of its right to a "court established by law" in the light of the three-step test it developed in the Judgment in the case "Gu mundur Andri Austraudsson v. Iceland" (Gu mundur Andri str sson v. Iceland) (See: The Ruling of the Grand Chamber of the European Court of Justice in the case "Gu mundur Andri Austradsson v. Iceland" (Gu mundur Andri str sson v. Iceland) dated December 1, 2020, complaint No. 26374/18 // Precedents of the European Court of Human Rights. 2021. N 3.):
(i) whether there has been a clear violation of Polish law. Firstly, in the resolution of December 3, 2015. The Constitutional Court of Poland concluded that the November resolution had no legal consequences for the resolutions of the Sejm of the seventh convocation regarding the election of judges, since neither this nor subsequent convocations of the Sejm had any authority to change the previously adopted decision on the election of a judge of the Constitutional Court of Poland. In a subsequent ruling, the Constitutional Court of Poland additionally noted that there were no legal norms that allowed any public authority, including the Sejm, to declare the resolution of the Sejm on the election of a judge of the Constitutional Court of Poland invalid. Consequently, there was a violation of Polish law in connection with the adoption of the November resolution.
Secondly, and in accordance with the relevant series of rulings of the Constitutional Court of Poland, the European Court considered that the election of three judges, including Judge M.M., to the Constitutional Court was carried out in violation of part one of Article 194 of the Constitution of Poland, namely the rule that a judge should be elected by the Sejm, whose term of office extends to the date when the judge's seat becomes vacant. In addition, as established by the Constitutional Court, the election of these three judges concerned seats in the Constitutional Court already occupied by judges duly elected by the Seimas of the seventh convocation. Accordingly, the resolution of the Sejm of the eighth convocation on the election of three judges was the second violation of Polish law regarding the procedure for electing judges of the Constitutional Court of Poland.
Thirdly, the Constitutional Court of Poland noted that the President of Poland was obliged to immediately take the oath of office from the judge of this court, elected by the Sejm. In the present case, the President of Poland refused to take the oath of office from three judges duly elected by the Sejm of the seventh convocation, and at the same time immediately took the oath of office from judges elected by the Sejm of the eighth convocation. These actions and inaction should be considered as a violation of Polish legislation on the election of judges of the Constitutional Court.
The European Court could not agree with the argument of the Polish authorities that the decisions of the Constitutional Court of Poland referred to in the case had no relation to the validity of the election to the post of judge M.M. In particular, referring to the ruling of the Constitutional Court of Poland of October 2017, the authorities of the respondent State argued that the final confirmation of the election of a judge of the Constitutional Court of Poland was carried out at the stage of taking the oath of office to the President of the country, and the authorities stressed the importance of this circumstance. However, the said ruling, without reference to any material grounds, ignored and/or contradicted previous rulings of the Constitutional Court of Poland. In such circumstances, the decision adopted later, in October 2017, could not correct the fundamental violations committed in the process of electing three judges, including M.M., as clearly stated in earlier decisions of the Constitutional Court of Poland, and it could not legitimize the election of these judges. In addition, the five-judge panel that issued the October 2017 ruling included two judges (including Judge M.M.) elected by the eighth convocation Seimas, whose legal status was also the subject of judicial proceedings. In view of the above, the ruling of October 2017 had little (if any) significance in assessing the validity of the contested election of judges of the Constitutional Court of Poland.
These three contradictions should be considered as clear violations of Polish law within the meaning of the first stage of the test developed by the European Court.
(ii) Whether violations of Polish law related to the fundamental rules of procedure for the appointment of judges. Violations of Polish law concerned the fundamental rule of procedure for the election of judges, namely that a judge of the Constitutional Court of Poland should have been elected by the Sejm, whose term of office extends to the date when the judge's seat became vacant. This fundamental rule, derived from the Polish Constitution, was recognized by the Constitutional Court in its ruling of December 3, 2015 and confirmed by four subsequent rulings of this court.
The election of three judges in December 2015 and their swearing-in took place shortly before the ruling by the Constitutional Court of Poland. The rash actions of the Sejm of the eighth convocation and the President of Poland, who knew about the upcoming ruling of the Constitutional Court of Poland, raised doubts about the illegal interference of the mentioned authorities in the process of electing judges of this court.
Violations of the fundamental rule were then aggravated by the circumstances that, firstly, the Sejm of the eighth convocation and the President of Poland continued to deny the conclusions following from the rulings of the Constitutional Court of Poland, and that, secondly, the legislative authority tried by adopting normative legal acts to force the appointment of three judges to the Constitutional Court of Poland, including a judge M.M. In this regard, the European Court expressed particular concern that the Constitutional Court of Poland declared the norms of law aimed at forcibly including judges in the court unconstitutional in two of its rulings, and that the Prime Minister of Poland refused to publish them in violation of constitutional norms that the rulings of the Constitutional Court of Poland should be published immediately. Moreover, the Sejm of the eighth convocation continued to ignore the rulings of the Constitutional Court of Poland and eventually adopted regulations that essentially led to the inclusion of the judges in question in the case in the Constitutional Court of Poland.
By failing to comply with their duty to comply with the relevant rulings of the Constitutional Court of Poland, the legislative and executive domestic authorities acted in violation of the rule of law. The mentioned actions of the Polish authorities also testified that they ignored the principle of legality, which requires that the actions of public authorities comply with domestic legislation and are provided for by law. In addition, the failure of the authorities of the respondent State to comply with the decisions of the Constitutional Court of Poland was also related to their challenging the role of the said court as the supreme arbitrator in cases concerning the interpretation of the Constitution and the constitutionality of the norms of law. This aspect of the case should also be considered contrary to the purpose of the convention requirement "a court established on the basis of law", the same can be said about the refusal of the Prime Minister to publish the decisions of the Constitutional Court of Poland.
Thus, the actions of the legislative and executive authorities of Poland were an illegal external influence on the Constitutional Court of Poland. Violations in the procedure for electing three judges, including M.M., to the Constitutional Court were so serious that they affected the legality of the process of their appointment and violated the very essence of the right to a "court established on the basis of law."
(iii) Whether the complaints concerning the "court established by law" have been effectively considered by the Polish courts and whether remedies have been provided. Polish legislation did not provide for a procedure by which the applicant company could appeal against violations in the process of electing judges of the Constitutional Court of Poland. Consequently, she was not provided with a remedy.
RESOLUTION
The case involved a violation of the requirements of paragraph 1 of article 6 of the Convention (adopted unanimously).
The European Court also ruled unanimously that there had been a violation of article 6, paragraph 1, of the Convention with regard to the right to a fair trial due to the fact that the reasons given by the domestic courts for refusing to refer the legal issue to the Constitutional Court of Poland were insufficient.
COMPENSATION
In the application of article 41 of the Convention. The applicant company did not submit claims for compensation for non-pecuniary damage, the claim for compensation for material damage was rejected.
Source of the publication: https://espchhelp.ru/blog/4838-xero-flor-w-polsce-sp-z-o-o-v-poland .
Wyrok ETPC z dnia 07 maja 2021 r. w sprawie "Spółka Xero Flor w Polsce Sp. z o. o.z o. o. przeciwko Polsce " (skarga N 4907/18).
W 2018 r.firma składająca skargę otrzymała pomoc w przygotowaniu skargi. Skarga została następnie przekazana Polsce.
W sprawie zaskarżono poważne nieprawidłowości towarzyszące wyborom sędziego Trybunału Konstytucyjnego RP, który zasiadał w składzie sądu rozpatrującego skargę konstytucyjną spółki skarżącej. W sprawie doszło do naruszenia postanowień art. 6 ust. 1 konwencji.
OKOLICZNOŚCI SPRAWY
Spółka wnioskodawczyni, lider w produkcji trawników rolowanych, domagała się wypłaty odszkodowania za szkody wyrządzone jej nawierzchni trawnikowej przez dzikie zwierzęta z leśnictwa Państwowego. Zgodnie z polskim prawem (Ustawą o łowiectwie) sprawy dotyczące szacowania szkód i wypłaty odszkodowania za plony podlegały Ministerstwu Środowiska, a odpowiednie rozporządzenie tego ministerstwa ograniczało wysokość odszkodowania do procentu całkowitej obliczonej kwoty szkody. Strony nie zgadzały się co do wysokości odszkodowania. W polskich sądach skarżąca bezskutecznie argumentowała m.in., że ustawa o łowiectwie i stosowanie zarządzenia Ministerstwa Środowiska były niezgodne z konstytucją. Później skarżąca firma złożyła skargę konstytucyjną. Postępowanie to zostało umorzone decyzją większości z kolegium składającego się z pięciu sędziów Trybunału Konstytucyjnego Polski, w tym sędziego M. M.
Skarżąca skarżyła się do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, że jeden z sędziów składu Trybunału Konstytucyjnego polski, sędzia M. M., który uczestniczył w rozpatrywaniu skargi konstytucyjnej spółki, nie został wybrany na stanowisko zgodnie z wymogami prawa polskiego.
Podczas ostatniego posiedzenia w październiku 2015 r.Sejm siódmego zwołania (niższa izba parlamentu RP) podjął uchwałę o wyborze pięciu sędziów zastępujących tych, których kadencja zbliżała się do końca (dla trzech sędziów kadencja zakończyła się w trakcie prac Sejmu siódmego zwołania). Prezydent RP nie złożył przysięgi u tych sędziów. W listopadzie 2015 r.m.in. nowy Sejm VIII kadencji przyjął uchwałę o "braku skutku prawnego" wyboru wspomnianych pięciu sędziów przez poprzedni Sejm (dalej rezolucja listopadowa), aw grudniu 2015 r. Sejm wybrał pięciu nowych sędziów do Trybunału Konstytucyjnego RP, w tym M. M. złożyli przysięgę Prezydentowi RP.
Orzeczeniem z dnia 3 grudnia 2015 r., pozostawionym bez zmian przez serię kolejnych orzeczeń, Trybunał Konstytucyjny Polski stwierdził liczne niespójności konstytucyjne i uznał, że wybór przez Sejm VIII kadencji trzech sędziów, w tym M. M., na stanowiska, na które sędziowie zostali już powołani w październiku 2015 r. decyzją Sejmu VII kadencji, był nieważny.
Następnie Sejm VIII kadencji uchwalił nowe ustawodawstwo, które zawierało postanowienie, że wspomniani sędziowie powinni być powoływani do kolegiów sądowych i wyznaczani do rozpatrywania spraw. Polski Trybunał Konstytucyjny uznał ten przepis za niekonstytucyjny. Następnie uchwalono akty normatywne o podobnej treści, które weszły w życie w 2017 r., a m.in. został włączony do składów Trybunału Konstytucyjnego Rp. W orzeczeniu z października 2017 r.polski Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że nowe przepisy prawa są zgodne z Polska konstytucją.
ZAGADNIENIA PRAWA
W sprawie przestrzegania art. 6 ust. 1 konwencji.
(a) możliwość zastosowania. Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym Rp miało kluczowe znaczenie dla realizacji wyrażonych przez wnioskodawczynię Praw Obywatelskich. Rzeczywiście, gdyby polski Trybunał Konstytucyjny uznał, że przyjęcie wspomnianego zarządzenia Ministerstwa Środowiska, które było podstawą do wydania ostatecznego wyroku w sprawie spółki składającej wniosek, naruszyło jej prawo do ochrony własności, miałaby ona możliwość zwrócenia się do właściwego sądu o wznowienie postępowania w sprawie cywilnej zgodnie z Konstytucją RP i polskim Kodeksem Postępowania Cywilnego. Przy Nowym rozpatrywaniu sprawy sądy wewnątrzpaństwowe musiałyby zignorować przepis uznany za niekonstytucyjny i rozpatrzyć roszczenie spółki składającej wniosek o odszkodowanie wyłącznie na podstawie ustawy o łowiectwie, biorąc pod uwagę ogólną zasadę prawa cywilnego dotyczącą odszkodowania w pełnej wysokości. W związku z tym punkt 1 Artykułu 6 Konwencji miał zastosowanie w niniejszej sprawie do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym Rp.
(b) istota skargi. Europejski Trybunał Sprawiedliwości zbadał, czy nieprawidłowości w procedurze powoływania sędziów w grudniu 2015 r. mogły pozbawić skarżącą spółkę prawa do "Trybunału utworzonego na podstawie prawa" w świetle trzystopniowego testu opracowanego przez niego w orzeczeniu w sprawie Gvüdmündür Andri Austraudsson przeciwko Islandii (gu mundur Andri str sson przeciwko Islandii) (Patrz: orzeczenie Wielkiej Izby Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Gvüdmündür Andri Austraudsson przeciwko Islandii) (Patrz: orzeczenie Wielkiej Izby Europejskiego Trybunału gu Mundur Andri str SSON V. Iceland) z dnia 1 grudnia 2020 r., skarga nr 26374/18 / / precedensy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. 2021. N 3.):
(i) czy doszło do wyraźnego naruszenia prawa polskiego. Po pierwsze, w orzeczeniu z 3 grudnia 2015 r.polski Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że rezolucja listopadowa nie miała żadnych skutków prawnych dla uchwał Sejmu VII kadencji dotyczących wyboru sędziów, ponieważ ani To, ani kolejne zwołania Sejmu nie miały żadnych uprawnień do zmiany wcześniejszej decyzji o wyborze sędziego Trybunału Konstytucyjnego Rp. W kolejnym orzeczeniu polski Trybunał Konstytucyjny dodatkowo zauważył, że brakowało przepisów prawa, które pozwalały jakiemukolwiek organowi władzy publicznej, w tym Sejmowi, na stwierdzenie nieważności uchwały Sejmu w sprawie wyboru sędziego Trybunału Konstytucyjnego Rp. W związku z tym doszło do naruszenia prawa polskiego w związku z przyjęciem rezolucji listopadowej.
Po drugie, zgodnie z odpowiednimi seriami orzeczeń polskiego Trybunału Konstytucyjnego, Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał, że wybór trzech sędziów, w tym sędziego M. M., do Trybunału Konstytucyjnego został przeprowadzony z naruszeniem części pierwszego artykułu 194 Konstytucji RP, a mianowicie zasady, że sędzia powinien być wybierany przez Sejm, którego kadencja rozciąga się na dzień, w którym miejsce sędziego staje się wolne. Ponadto, jak ustalił Trybunał Konstytucyjny, wybór wspomnianych trzech sędziów dotyczył miejsc w Trybunale Konstytucyjnym zajmowanych już przez sędziów odpowiednio wybranych przez Sejm VII kadencji. W związku z powyższym uchwała Sejmu VIII kadencji w sprawie wyboru trzech sędziów stanowiła drugie naruszenie prawa polskiego w odniesieniu do procedury wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego Rp.
Po trzecie, polski Trybunał Konstytucyjny zauważył, że prezydent RP był zobowiązany do niezwłocznego złożenia przysięgi u sędziego tego sądu wybranego przez Sejm. W niniejszej sprawie prezydent RP odmówił złożenia przysięgi u trzech sędziów odpowiednio wybranych przez Sejm siódmego zwołania, a jednocześnie niezwłocznie złożył przysięgę u sędziów wybranych przez Sejm ósmego zwołania. Te działania i zaniechania należy traktować jako naruszenie polskiego prawa dotyczącego wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie był w stanie zgodzić się z argumentem władz RP, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego RP, o których mowa w sprawie, nie miały znaczenia dla ważności wyboru na stanowisko sędziego M. M. w szczególności, powołując się na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego RP z października 2017 r., władze państwa pozwanego twierdziły, że ostateczne potwierdzenie wyboru sędziego Trybunału Konstytucyjnego Rp miało miejsce na etapie składania przysięgi prezydentowi kraju, a władze podkreśliły znaczenie tej okoliczności. Jednak wspomniane orzeczenie bez odniesienia do jakichkolwiek podstaw materialnych ignorowało i / lub było sprzeczne z wcześniejszymi orzeczeniami polskiego Trybunału Konstytucyjnego. W takich okolicznościach orzeczenie przyjęte później, w październiku 2017 r., nie mogło skorygować fundamentalnych naruszeń popełnionych w procesie wyboru trzech sędziów, w tym M. M., jak wyraźnie wskazano we wcześniejszych orzeczeniach polskiego Trybunału Konstytucyjnego, ani nie mogło legitymizować wyboru tych sędziów. Ponadto w skład składu pięciu sędziów, który wydał wyrok z października 2017 r., wchodziło dwóch sędziów (w tym sędzia m.in.) wybranych przez Sejm VIII kadencji, którego status prawny był również przedmiotem postępowania sądowego. W związku z przedstawionym orzeczeniem z października 2017 r.miało niewielkie (jeśli w ogóle) znaczenie przy ocenie ważności zaskarżonego wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego Rp.
Trzy wspomniane sprzeczności należało uznać za wyraźne naruszenia prawa polskiego w rozumieniu pierwszego etapu testu opracowanego przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości.
(ii) czy naruszenia prawa polskiego należały do podstawowych zasad procedury powoływania sędziów. Naruszenia polskiego prawa dotyczyły podstawowej zasady procedury wyboru sędziów, a mianowicie, że sędzia Trybunału Konstytucyjnego Polski miał być wybrany przez Sejm, którego kadencja rozciąga się na dzień, w którym miejsce sędziego stało się wolne. Ta podstawowa zasada, wynikająca z Konstytucji RP, została uznana przez Trybunał Konstytucyjny w jego orzeczeniu z 3 grudnia 2015 r.i potwierdzona czterema kolejnymi orzeczeniami tego sądu.
Wybór trzech sędziów w grudniu 2015 r.i złożenie przez nich przysięgi miało miejsce tuż przed wydaniem orzeczenia przez polski Trybunał Konstytucyjny. Pochopne działania Sejmu VIII kadencji i Prezydenta RP, który wiedział o zbliżającym się orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego RP, wzbudziły wątpliwości co do bezprawnej ingerencji wspomnianych władz w proces wyboru sędziów tego sądu.
Naruszenia zasad leżących u podstaw zostały następnie obciążone okolicznościami, że po pierwsze Sejm VIII kadencji i Prezydent RP nadal zaprzeczali ustaleniom wynikającym z orzeczeń polskiego Trybunału Konstytucyjnego, a po drugie, organ ustawodawczy próbował, poprzez uchwalenie aktów prawnych, zmusić do powołania do składu polskiego Trybunału Konstytucyjnego trzech sędziów, w tym sędziego M. M. W związku z tym Europejski Trybunał Sprawiedliwości wyraził szczególną obawę, że polski Trybunał Konstytucyjny uznał przepisy prawa mające na celu przymusowe włączenie sędziów do Trybunału za niekonstytucyjne w swoich dwóch orzeczeniach, a polski premier odmówił ich opublikowania z naruszeniem norm konstytucyjnych, że orzeczenia polskiego Trybunału Konstytucyjnego powinny zostać opublikowane niezwłocznie. Ponadto Sejm VIII kadencji nadal ignorował orzeczenia polskiego Trybunału Konstytucyjnego i ostatecznie uchwalił akty normatywne, które zasadniczo doprowadziły do włączenia sędziów, o których mowa w sprawie, do polskiego Trybunału Konstytucyjnego.
Nie wywiązując się z obowiązku przestrzegania odpowiednich orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Polski, ustawodawcze i wykonawcze organy wewnętrzne działały z naruszeniem zasady praworządności. Wspomniane działania władz polskich świadczyły również o tym, że ignorowały one zasadę legalności, która wymaga, aby działania organów władzy publicznej były zgodne z prawem wewnątrzpaństwowym i były przewidziane w ustawie. Ponadto niewykonanie przez władze państwa pozwanego orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Polski wiązało się również z ich kwestionowaniem roli wspomnianego sądu jako najwyższego arbitra w sprawach dotyczących wykładni Konstytucji i konstytucyjności norm prawa. Ten aspekt sprawy należy również uznać za sprzeczny z celem wymogu konwencji "sąd utworzony na podstawie ustawy", to samo można powiedzieć o odmowie premiera wydania orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Rp.
W związku z tym działania organów władzy ustawodawczej i wykonawczej Polski stanowiły bezprawny wpływ zewnętrzny na Trybunał Konstytucyjny Polski. Nieprawidłowości w procedurze wyboru trzech sędziów, w tym M. M., do Trybunału Konstytucyjnego były tak poważne, że wpłynęły na legalność procesu ich powoływania i naruszyły istotę prawa do "sądu utworzonego na podstawie prawa".
(iii) czy skargi dotyczące "Sądu utworzonego na podstawie ustawy" zostały skutecznie rozpatrzone przez sądy polskie i czy przyznano środki zaradcze. Prawo polskie nie przewidywało procedury, za pomocą której skarżąca mogłaby odwołać się od nieprawidłowości w procesie wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego Rp. W związku z tym nie otrzymała żadnych środków zaradczych.
UCHWAŁA
W sprawie doszło do naruszenia postanowień art. 6 ust. 1 konwencji (przyjętych jednogłośnie).
Trybunał orzekł również jednogłośnie, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 konwencji w odniesieniu do prawa do sprawiedliwego procesu sądowego, ponieważ powody przytoczone przez sądy wewnątrzpaństwowe do odmowy przekazania sprawy prawnej Trybunałowi Konstytucyjnemu Polski były niewystarczające.
ODSZKODOWANIE
Zgodnie z art. 41 Konwencji. Firma składająca wniosek nie złożyła roszczeń o odszkodowanie za szkody moralne, roszczenie o odszkodowanie za szkody materialne zostało odrzucone.
Źródło publikacji: https://espchhelp.ru/blog/4839-xero-flor-w-polsce-sp-z-o-o-przeciwko-polsce .
